Eindrapportage archeologisch vooronderzoek (9668.002) Kostverloren te Apeldoorn

Gespecificeerde archeologische verwachting Op basis van het archeologisch bureauonderzoek heeft het plangebied een hoge verwachting op het voorkomen van archeologische resten uit alle archeologische perioden vanaf het Laat-Paleolithicum. Verzamelde landschappelijke gegevens geven aan dat het plangebied op een relatief hooggelegen en van west naar oost (flauw) hellende daluitspoelingswaaier ligt. Binnen deze daluitspoelingswaaier komen van west naar oost lopende dalvormige laagten voor. In de dalvormige laagten die water afvoeren van een relatief omvangrijk vanggebied van regenwater, zijn beekdalen ontstaan, zoals het beekdal van de Koningsbeek die het noordelijke deel van de weg Kostverloren doorsnijdt. Het plangebied/wegtraject zal in principe al voor Jagers-Verzamelaars (Laat-Paleolithicum t/m Midden-Neolithicum) een gunstige ligging hebben gehad als tijdelijke nederzettingslocatie (jachtkampementen). Vanaf het Laat-Neolithicum zal het plangebied/wegtraject ook geschikt zijn als nederzettingslocatie voor Landbouwers. Vooral de delen van de hoger gelegen waaier en de gradiëntzone langs het beekdal van Koningsbeek zullen de meeste voorkeur hebben gehad. De hoger geleden daluitspoelingswaaier was van nature voldoende gedraineerd en daarmee mede geschikt als landbouwgronden. Het beekdal zelf vormde een bron van (drink)water. Langs de randen van het beekdal konden specialistische activiteiten worden ontplooid. Het centrale en centraal-noordelijke deel van het wegtraject doorsnijdt een AMK-terrein waar bewoningssporen uit de Vroege-Middeleeuwen t/m Nieuwe tijd worden verwacht. In ieder geval aan het einde van de 1e helft van de 18e eeuw werd het centrale en centraal-noordelijke deel plangebied/wegtraject omgeven door enkele (boeren)erven. De voorloper van de weg Kostverloren is pas zichtbaar op kaartmateriaal uit het begin van de 19e eeuw, maar wellicht dat deze er in de 18e eeuw toch ook al lag. Archeologische onderzoeken in de omgeving van het plangebied heeft geresulteerd in het aantreffen van vondstmateriaal/vindplaatsen daterend vanaf de Steentijd, met name waar deze zijn uitgevoerd binnen oude bouwlandcomplexen. Onderzoeken die vrijwel aangrenzend/in de directe omgeving van het plangebied zijn uitgevoerd, hebben echter geen archeologische vindplaatsen opgeleverd en lieten veelal een verstoorde bodemopbouw zien Resultaten inventariserend veldonderzoek De aangetroffen bodemopbouw laat zien dat binnen het merendeel van het plangebied/onderzochte wegtraject reeds diepgaande en recente bodemverstorende ingrepen zijn uitgevoerd, tot een diepte van gemiddeld 110 cm -mv. De aanwezige asfaltverharding en deels een klinkerverharding (drempels) met een onderliggende (dunne) fundatielaag, heeft een dikte van minimaal 15 en maximaal 28 cm. Hieronder komen lagen variërend van lichtgrijsgeel tot bruingrijs tot donkergrijsbruin gekleurd, deels zwak tot matig humeus, zwak siltig, matig grof zand voor, waarbij opvalt dat er vrij scherpe grenzen zichtbaar zijn tussen delen die meer of minder humeus zijn en de overgang naar onverstoorde bodemopbouw eveneens scherp is. Het betreft teruggestorte (humeuze) grond van eerdere herinrichtingswerkzaamheden. De onverstoorde bodemopbouw, vanaf gemiddeld 110 cm, betreft direct de C-horizont en bestaat uit lichtgeelgrijs tot lichtbruingrijs gekleurd, zwak grindig, zwak tot matig siltig, matig grof tot zeer grof zand. De boringen gezet nabij de loop van de Koningsbeek, in het noordelijke deel van het wegtraject Kostverloren, laten eveneens een verstoorde bodemopbouw zien. Intacte restanten van de oude loop van deze beek worden dan ook niet verwacht. Ook de kanalisatie van de beekloop zal gezorgd hebben voor verstoring van de oorspronkelijke loop. Alleen bij twee boringen, gezet aan beide uiteinden van het wegtraject, is onder een beperkte verstoringsdiepte (maximaal 35 cm) nog een restant van een veldpoldzolbodem aangetroffen, vanaf een restant van de Bhe-horizont met navolgend een BC-horizont. Het is goed mogelijk dat deze boringen gezet zijn in een beperkt deel van het wegtraject dat nog niet aangetast is door eerdere rioolvernieuwingen dan wel de aanleg van kabels en leidingen. Er is géén sprake van een deel van het wegtraject dat bestempeld kan worden als vrij intact en daarmee zijn hoge archeologische verwachting behoud. Conclusie Geconcludeerd wordt dat binnen het overgrote deel van het plangebied/wegtraject reeds grootschalige en diepgaande recente bodemingrepen hebben plaatsgevonden, ten gevolge van eerdere riool-vernieuwingen dan we de aanleg van kabels en leidingen, waardoor het natuurlijk bodemprofiel grotendeels is vergraven/aangetast (gemiddeld 35 cm dieper dat de oorspronkelijke top van de C-horizont. Daarbij is ook het archeologisch niveau (het niveau waarin archeologische resten kunnen worden verwacht en/of sporen zichtbaar kunnen worden aangetroffen) binnen het plangebied verstoord. Op basis van het bureauonderzoek had het plangebied een hoge verwachting op het voorkomen van archeologische resten uit alle archeologische perioden vanaf het Laat-Paleolithicum. Deze verwachting kan worden bijgesteld naar geen verwachting. Advies Op grond van de resultaten van het bureau- en veldonderzoek wordt door Econsultancy de aanbeveling gedaan om geen vervolgonderzoek te laten uitvoeren. Voor het plangebied geldt dat de natuurlijke bodemopbouw verstoord is tot ver voorbij de oorspronkelijke top van de C-horizont. De geplande bodemverstorende ingrepen zullen niet resulteren in verstoringen van archeologische waarden, aangezien deze in situ niet meer worden verwacht. Bovenstaand advies is van Econsultancy. De resultaten van onderhavig onderzoek dienen te worden beoordeeld door de bevoegde overheid (gemeente Apeldoorn). De bevoegde overheid neemt vervolgens een besluit. Er is geprobeerd een zo gefundeerd mogelijk advies te geven op grond van de gebruikte onderzoeksmethode. De aanwezigheid van archeologische sporen of resten in het plangebied kan nooit volledig worden uitgesloten. Econsultancy wil de opdrachtgever er daarom ook op wijzen dat, mochten tijdens de geplande werkzaamheden toch archeologische waarden worden aangetroffen, er conform artikel 5.10 van de Erfgoedwet uit juli 2016 een meldingsplicht geldt bij het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed) en de gemeente Apeldoorn