Archeologisch vooronderzoek waterbodems ter hoogte van zandlocatie S5M, Noordzee. Ruimtelijk advies op basis van bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek opwater door middel van side scan sonar

Vestigia Archeologie & Cultuurhistorie heeft een archeologische bureauonderzoek en een inventariserend veldonderzoek waterbodems opwater uitgevoerd voor het onderzoeksvlak zandwinlocatie S5M op de Noordzee. Rijkswaterstaat is voornemens zandwinning op deze locatie mogelijk te maken. In voorbereiding hierop zijn door Rijkswaterstaat geofysische data ingewonnen, waaronder side scan sonar data. Deze data zijn door AquaVision geanalyseerd op het voorkomen van anomalieën op de waterbodem. De resultaten van deze analyse zijn gedeeld met Vestigia. Vestigia heeft deze anomalieën beoordeeld op hun mogelijke archeologische relevantie. Het onderzoeksvlak zandwinlocatie S5M ligt op de Noordzee, op het Nederlands Continentaal Plat in blok S5, binnen de Territoriale Zee van Nederland (12-mijls zone). De zandwinlocatie ligt circa 14 kilometer uit de kust van Schouwen-Duiveland. Zandwinning zal plaatsvinden tot een diepte van maximaal 6 meter onder de zeebodem. Bij de zandwinning zouden eventuele archeologische resten op en in de zeebodem in het geding kunnen zijn. Ter hoogte van het onderzoeksvlak zandwinlocatie S5M kunnen resten uit het Midden-Paleolithicum en het Mesolithicum worden verwacht, in de vorm van vuurstenen werktuigen en productieafval en werktuigen gemaakt uit dierlijk bot of gewei. De resten uit het Midden-Paleolithicum worden verwacht op fluviatiele en lagunaire pleistocene afzettingen. Resten uit het Mesolithicum worden verwacht in kleiof veenlagen uit het Vroeg-Holoceen (Laag van Velsen) en eventueel in het onderliggende dekzand (Formatie van Boxtel). Daarnaast kunnen binnen het onderzoeksvlak zandwinlocatie S5M scheepsresten verwacht worden uit de Late Middeleeuwen en de Nieuwe tijd in de vorm van houten of metalen wrakken en wrakresten, ankers, kanonnen, touwen, kettingen, lading, ballast, scheepsinventarisatie en persoonlijke bezittingen van opvarenden. In principe kunnen in de Noordzee ook oudere scheepsresten worden aangetroffen, in ieder geval vanaf de Bronstijd. Vanwege de ouderdom van deze resten, het dynamische karakter van de Noordzee en het intensieve gebruik van de Noordzee in recente tijden, is de kans op het aantreffen van dergelijke oudere (houten) scheepsresten in min of meer intacte en daarmee behoudenswaardige staat betrekkelijk gering. Tenslotte kunnen binnen het onderzoeksvlak zandwinlocatie S5M wrakken en wrakresten van vliegtuigen worden verwacht die zijn neergestort gedurende de Tweede Wereldoorlog. In totaal zijn binnen het onderzoeksvlak zandwinlocatie S5M 22 anomalieën waargenomen. Een overzicht van de anomalieën is opgenomen in de contactenlijst in bijlage 3 en in de afbeeldingenrapportage in bijlage 4. Op basis van de beschikbare gegevens is aan zes anomalieën (contacten) een archeologische verwachting toegekend. Bij contacten 6, 14, 18, 19 en 21 gaat het om objecten die niet nader geduid kunnen worden, maar waarvan op basis van omvang en verschijningsvorm niet kan worden uitgesloten dat het hier archeologische resten betreft. Bij contact 22 lijkt mogelijk sprake te zijn van wrakresten. Daarnaast is bij het bekijken van de data per toeval nog een locatie geïdentificeerd die niet als contact geregistreerd is, maar waar mogelijk toch sprake is van wrakresten