BAZI İMMÜNOMODÜLATÖR AJANLAR KULLANILARAK UZUNÇAYIR BARAJ GÖLÜ SU KALİTESİNİN BELİRLENMESİ

Uzunçayır Barajı Doğu Anadolu Bölgesi’nin önemli su kaynaklarından birisi olan Munzur Nehri üzerinde kurulmuş olan ve 2009 yılının 2. yarısından itibaren su tutulmaya başlanan, ayrıca da bir hidroelektrik santrali içeren yeni baraj göllerimizden birisidir. Su tutulmasının tamamlanmasıyla birlikte, hem kurulum alanında hem de çevresinde yeni bir ekosistemin oluşmasını sağlamış ve çevresi ile sıkı bir etkileşim içerisine girmiştir. Bu süreçte, baraja yakın yerlerde yerleşkelerin olması, arıtım tesisinin bulunmaması nedeniyle gerek çevrenin baraj sahasına etkilerinin, gerekse su ve kalitesinin, içerisindeki canlılara ve sonrasında ki balıkçılık faaliyetlerine etkilerinin belirlenebilmesi için, baraj su kalitesinin dönemsel olarak belirlenmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmada biyoindikatör olarak Capoeta umbla (Heckel, 1843) karaciğer dokularında IL-6, IL-1β, TNF-α seviyelerindeki değişimler incelenerek Uzunçayır Baraj Gölü su kalitesinin 2 dönem izlenmesi (Mart ve Eylül 2011) amaçlanmıştır. Bu çalışmada toplamda 200 C. umbla indikatör olarak kullanılmıştır. Balık örnekleri 2011 Mart ve Eylül aylarında toplanmıştır. Balıklar 10 istasyondan örneklenmiştir: 1: Munzur Nehri öncesinde ön yerleşim alanı, 2: Munzur Nehri’nin baraj gölüne döküldüğü nokta, 3: Sızıntı suyunun Pülümür Nehri’ne deşarj noktası öncesi, 4: Pülümür Nehri’nin baraj gölüne döküldüğü nokta, 5: Baraj alanında Pülümür Nehri’nden hemen sonra Munzur Nehri ile yakın nokta, 6: Baraj Gölü ortası, 7: Baraj Gölü ortası, 8: Hidroelektrik santral yakınındaki Baraj Gölü’ndeki nokta, 9: Hidroelektrik sanatralinden hemen sonra, 10: Munzur Nehri’nin Keban Baraj Gölü’ne döküldüğü nokta. Balıklar disekte edilip karaciğer ve solungaçlarından örnekler alınmış olup alınan bu örnekler homojenize edildikten sonra mikro plate reader da IL-6, IL-1β, TNF-α değerlerinin okunması amaçlanmıştır. Suyun fizikokimyasal ve biyolojik yapısının kirlilik nedeniyle değişmesi sonucu balığın immün sisteminde değişiklikler gözlenmiş ve ölçülen parametrelerde istasyonlar arasında farkların olduğu görülmüştür. Capoeta umbla’nın, olumsuz çevresel olaylara karşı bir erken teşhis indikatörü ve sucul ekosistem kirliliğinin belirlenmesinde faydalı ve güvenilir bir biyoindikatör olarak kullanılabileceği önerilebilinir