Les jeunesses bruxelloises : inégalité sociale et diversité culturelle

A l’occasion du meurtre de Joe Van Holsbeeck, de multiples jeunesses sont apparues : celle qui réussit bien à l’école et qui milite pour de bonnes causes ; les éternels suspects sur qui l’on jette l’opprobre sans sommation ; les jeunes invisibles que les caméras de surveillance révèlent. La générosité et la menace sont deux attributs prêtés aux jeunesses en confrontation. Ce fait divers dramatique ne peut se réduire à la violence des jeunes. Il faut interroger la tendance persistante à disqualifier certaines jeunesses bruxelloises, l’accroissement de leur précarité d’existence, l’adversité croissante entre les jeunes aux origines sociales et ethniques diverses. Dans l’ouvrage Réussir Bruxelles de 1989, édité par Charles Picqué, le chapitre consacré à la jeunesse évoquait la faible place accordée à cette population. Vingt ans plus tard, le constat n’a pas changé. Au contraire, sous certains aspects la situation s’est dégradée. Pourtant, la Région de Bruxelles-Capitale dispose d’une importante jeunesse qui constitue plus une source d’opportunités qu’un handicap, même si ce discours est peu dominant. Les jeunes sont trop souvent traités sous le prisme des problèmes sociaux. Cette contribution, hélas, n’échappera pas totalement à cette tendance.Na de moord op Joe Van Holsbeeck is gebleken dat men de jongeren niet over dezelfde kam mag scheren : er zijn jongeren die goed presteren op school en opkomen voor een goede zaak ; jongeren die automatisch verdacht worden en zomaar met de vinger worden gewezen; jongeren wier bestaan wordt onthuld door bewakingscamera’s. Rebellerende jongeren hebben twee ogenschijnlijk contradictorische eigenschappen : ze zijn grootmoedig, maar er gaat ook een dreiging van hen uit. De moord op Joe Van Holsbeek is meer dan een uiting van jongerengeweld. Men moet zich ook afvragen waarom men bepaalde Brusselse jongeren blijft uitsluiten, waarom hun bestaansonzekerheid toeneemt en waarom het antagonisme tussen jongeren van verschillende sociale en etnische afkomst toeneemt. Het hoofdstuk over jongeren in “Réussir Brussel”, opgesteld en uitgegeven door Charles Picqué in 1989, wijst op de geringe aandacht die men heeft voor deze bevolkingsgroep. Twintig jaar later gaat deze vaststelling nog steeds op. Erger nog, de situatie is in bepaalde opzichten verslechterd. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest telt een groot aantal jongeren. Dat is veeleer een bron van mogelijkheden en kansen dan een handicap. Echter, dat is niet de overheersende mening. Jongeren worden te vaak benaderd vanuit het perspectief van de sociale problemen die zij veroorzaken. Deze bijdrage ontsnapt, helaas, niet helemaal aan die trend.The murder of Joe Van Holsbeeck prompted many categories of young people to be defined: those who do well at school and who militate in favour of good causes; the eternal suspects whom we heap opprobrium on without warning; and the invisible youth revealed by surveillance cameras. Generosity and threat are two characteristics ascribed to young people. This dramatic news item cannot be reduced to the violence of youth. One must question the persistent tendency to bring discredit on certain young people in Brussels, their increasingly precarious existence, and the growing adversity between young people of various social and ethnic origins. In the 1989 work Réussir Bruxelles edited by Charles Picqué, the chapter on youth mentioned the lack of importance attached to the young population. Twenty years later, this observation has not changed. Certain aspects of the situation have, in contrast, worsened. However, the Brussels-Capital Region has a large youth population which constitutes a source of opportunities rather than a handicap, although this viewpoint does not prevail. Young people are too often dealt with in the prism of social problems. Unfortunately, this contribution will not entirely escape this tendency