Duurzame wijk Tivoli: naar een nieuw soort stadsleven in Brussel?

Ook in het Brusselse beleid wordt meer en meer verwezen naar duurzaamheid. Met 400 woningen, een park en een bedrijvencentrum voor “groene” ondernemingen is het project rond de duurzame wijk Tivoli een van de meest ambitieuze die momenteel in Brussel ontwikkeld worden. In 2012 besloten onderzoekers van de Université Saint-Louis - Brussel (USL-B), de Université libre de Bruxelles (ULB) en de Université catholique de Louvain (UCL) om dit samen met enkele verenigingen zoals Periferia, dat instaat voor de participatie in het geval van Tivoli, in vivo te gaan bestuderen. In dit artikel wordt een deel van de werkzaamheden van de groep “Quartiers durables” samengevat op basis van vier thema’s: 1) veranderingen van de openbare actie en van het “bestuur”, 2) participatie in het kader van een duurzaam project, 3) verband tussen architectuur en het model van een duurzame stad, 4) toe-eigening van duurzaam wonen in twee andere Brusselse projecten. Voor de auteurs brengt het Tivoli-project (nieuwe?) werkwijzen aan het licht die stilstaan bij de manier waarop in bredere zin vorm gegeven wordt aan de moderne stad.À Bruxelles comme ailleurs, la référence au durable fait son chemin dans les politiques publiques. Avec 400 logements, un parc et un pôle économique dédié aux entreprises « vertes », le projet de quartier durable « Tivoli » est un des plus ambitieux parmi ceux développés actuellement sur le territoire bruxellois. En 2012, des chercheurs de l’Université Saint-Louis à Bruxelles (USL-B), de l’Université libre de Bruxelles (ULB), de l’Université catholique de Louvain (UCL) et des acteurs associatifs, dont Periferia, en charge de la participation dans le cas de Tivoli, décident de l’étudier in vivo. Cet article synthétise une partie des travaux du groupe « Quartiers durables » à partir de quatre thèmes : 1) les recompositions de l’action publique et de la « gouvernance » ; 2) la participation, au cœur du projet durable ; 3) les liens entre l’architecture et le modèle de la ville durable ; 4) l’appropriation de l’habiter durable dans deux autres projets bruxellois. Pour les auteurs, le projet Tivoli apparaît révélateur de (nouvelles ?) manières de faire qui interrogent plus largement les modes de fabrication de la ville contemporaine.In Brussels and elsewhere, the reference to sustainable development has made its way in public policies. With its 400 housing units, its park and an economic centre dedicated to “green” companies, the “Tivoli” sustainable neighbourhood project is one of the most ambitious projects under way in the Brussels territory. In 2012, researchers from Université Saint-Louis – Bruxelles (USL-B), Université libre de Bruxelles (ULB), Université catholique de Louvain (UCL) and associations such as Periferia – in charge of participation in the Tivoli project – carried out an in vivo study of the project. This article summarises part of the “Quartiers durables” group’s work based on four themes: 1) the reorganisation of public action and “governance”; 2) participation at the heart of the sustainable project; 3) the connections between architecture and the model of the sustainable city; and 4) the appropriation of sustainable living in two other projects in Brussels. For the authors, the Tivoli project reveals (new?) approaches which question more broadly the methods of building the contemporary city