Cultural facilities and urban development: WIELS contemporary art centre and the transformation of a working-class neighbourhood

The opening in 2007 of the first contemporary art centre in Brussels in the lower part of the municipality of Forest, which is characterised by an industrial urban fabric and socioeconomic insecurity, seems to have marked a new era for this neighbourhood. WIELS defines itself as “an international laboratory for the creation and diffusion of contemporary art”. Using a typology based on international literature, the objective of the study is to confront the rationale behind the creation of this cultural institution with the social and spatial transformations which have taken place in the neighbourhood since its establishment. In this article, we attempt to understand how WIELS contributes to urban development through culture. By combining different qualitative methods, it is clear that although WIELS was initially caught in a conflict between property income and openness towards its neighbourhood, certain tangible and discursive elements might prompt us to consider WIELS as one of the components in the formation of a new creative metropolitan centrality.L'ouverture en 2007 du premier centre d'art contemporain bruxellois dans une portion du bas de la commune de Forest caractérisée par un tissu urbain industriel et une précarité socio-économique semble avoir marqué une ère nouvelle pour ce quartier. Le WIELS se définit comme « un laboratoire international pour la création et la diffusion de l'art contemporain ». À l'aide d'une typologie basée sur la littérature internationale, l'objectif de l'étude est de confronter les logiques sous-jacentes à l'implantation de l'institution culturelle aux transformations socio-spatiales qui se produisent dans le quartier depuis son implantation. Dans cet article, nous cherchons ainsi à comprendre à quel(s) type(s) de développement urbain par la culture le WIELS contribue. En croisant différentes méthodes qualitatives, il en est ressorti que si le WIELS était à l'origine pris au sein d'une tension entre des logiques de rente immobilière et d'ouverture sur son quartier, aujourd'hui, certains éléments tangibles et discursifs inciteraient à voir le WIELS comme une des composantes à la formation d'une nouvelle centralité métropolitaine créative.De opening van het eerste Brusselse centrum voor hedendaagse kunst in 2007 in het lager gelegen deel van de gemeente Vorst, dat zich kenmerkt door een industrieel stadsweefsel en sociaal-economische onzekerheid, lijkt voor deze wijk het begin van een nieuw tijdperk ingeluid te hebben. WIELS omschrijft zichzelf als “een internationaal laboratorium voor de creatie en de verspreiding van hedendaagse kunst”. Aan de hand van een typologie op basis van de internationale literatuur heeft deze studie als doel de logica’s achter de vestiging van deze culturele instelling te toetsen aan de sociaal-ruimtelijke veranderingen die zich voordoen in de wijk sinds het centrum zich er kwam vestigen. In dit artikel trachten we dus te begrijpen aan welke soort(en) van stadsontwikkeling door middel van cultuur WIELS bijdraagt. Hoewel WIELS zich aanvankelijk midden in een spanning tussen vastgoedrente en openstelling tot de wijk bevond, is uit de gekruiste toepassing van verschillende kwalitatieve methodes gebleken dat we het centrum onder invloed van enkele tastbare, discursieve elementen vandaag de dag zouden kunnen beschouwen als een van de componenten voor de vorming van een nieuwe creatieve grootstedelijke centraliteit