Orta Öğretim Çağındaki Kız Sporcularda Demir Eksikliği Anemisi Durumuna Etki Eden Faktörlerin Değerlendirilmesi

Bu çalışma, lisanslı olarak spor yapan orta öğretim çağındaki kız sporcuların demir eksikliği anemisi durumlarını değerlendirmek ve etki eden faktörleri araştırmak amacıyla planlanmıştır. Araştırma, Bursa Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğü’ne kayıtlı lisanslı orta öğretim çağındaki (14-18 yaş), farklı branşlardaki sporcu kız öğrenciler (n:54) ile aynı yaşlardaki spor yapmayan kız öğrenciler (n:54) üzerinde Mart 2017–Aralık 2017 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmadaki veriler, öğrencilerle yapılan yüz yüze görüşme yöntemiyle doldurulmuş ve 3 günlük besin tüketim kayıtları alınmıştır. Çalışmada ağırlık ve boy ölçümleri ile birlikte tam kan sayımı, total demir bağlama kapasitesi, serum demir, ferritin ve transferrin saturasyonuna bakılmış, gaitada parazit ve gizli kan taraması yapılmıştır. Çalışmaya katılan adölesan kızların yaş ortalaması 16.1±1.45 yıldır. Adölesanların demir eksikliği prevalansı %38.0 (sporcularda %37.0 ve sedanterlerde %38.9), demir eksikliği anemisi prevalansı ise %13.9 (sporcularda %13 ve sedanterlerde %14.8) olarak bulunmuştur. İki grubun demir eksikliği ve demir eksikliği anemisi prevalansında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır (p>0.05). Hiçbir kişide gaitada parazit saptanmazken, her iki gruptaki birer kişide gaitada gizli kan bulunmuştur. Sporcuların %94.4’ünün ve sedanterlerin %96.3’ünün IOM’un demir alım önerilerini karşılayamadığı saptanmış, bireylerin serum ferritin düzeyleri ile demir alım miktarları arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (p>0.05). Sonuç olarak sporcu ve sedanter adölesan kızlarda demir eksikliği ve demir eksikliği anemisinin sık görüldüğü ancak görülme oranının benzer olduğu saptanmış, bu problemin önlenebilmesi için adölesan kız öğrencilere, ebeveynlerine ve antrenörlerine bu konu hakkında eğitim verilmesi ve kontrollerinin sık olarak yapılması gerektiği belirlenmiştir