Tarihsel perspektiften Sultan Süleyman döneminde ilim ve ta'lim

İslam tarihi açısından eğitimin kurumsallaştırılması faaliyetleri uzun bir sürece yayılmış ve ilmin ‘talim’i, yani öğretimi ile özellikle ‘muallimler’in (öğretmenlerin) riayet etmesi gereken, belli kuralları olan bir alana dönüşmesi için yoğun çaba harcanmıştır. İbn Suhnun’dan başlayarak Kabisi ile devam eden bu süreçte Nizamiye medreselerinin tesisi eğitimde dönüşümün sembolü ve aynı zamanda müfredatın şekillenmesinde etmen olmuştur. Osmanlı Devleti’nin kuruluşu ile birlikte el attığı alanlardan biri de medreseler olmuş ve İznik medreselerinin ihdası kurumsallaşma sürecinin önemli bir parçasını teşkil etmiştir. Bu süreçte müfredat da sistematik olarak oluşmaya devam etmiş, zamana göre temel özellikleri değişmeden içeriklerinin güncellenmesi yoluna gidilmiştir. Fatih döneminde açılan Sahn-ı Saman medreseleri ilim tahsili alanında yeni bir dönüşümü işaret ederken, devlet nezaretinde vardığı önemli seviyeyi gözler önüne serer. Bu sunumda Sultan Süleyman döneminde ilim tahsili ve ta’limin vardığı seviye tarihsel süreci içinde irdelenecek ve müfredatın teşkili ile gelişimindeki evrelerin ışığında o tarihe has özellikleri tartışılacaktır. Bunu yaparken ta’lim meselesinin geçirdiği evreler ve içerik ile muallimlerin bu süreçteki rolleri örnekleriyle anlatılacaktır. İslam tarihinde eğitimin ve öğretimin sosyal alandaki etkileri ve devamla, Osmanlı’da süregelen faaliyetlerin Sultan Süleyman dönemindeki tezahürü ana hatlarıyla bu çalışmanın ilgi alanlarını belirleyecektir