Proračunska transparentnost lokalnih vlasti: politička ekonomija proračuna gradova i općina u Hrvatskoj

This paper investigates the budget transparency of Croatian local governments, i.e., the relationship between the open local budget index (OLBI) and a set of economic, political and socio- -cultural variables. It uses a unique panel database of all 128 cities and 428 municipalities in 2015 and 2016. To examine the differences among the samples and years and to determine whether the different samples have different driving forces, a regression analysis based on a Poisson distribution is used. In the total (cities and municipalities) and city samples, average income per capita (p.c.) is the most important determinant of the OLBI, which confirms Ferejohn\u27s principal-agent model. At the municipality level, the findings indicate that political variables (ideology and political competition) are the factors that play the most important role, which is in line with the principal-agent and legitimacy theories. Findings point out to the necessity of reconsidering the number of local governments, particularly smaller ones lacking the capacity for maintaining basic budget transparency standards and to motivate citizens to demand and local governments to offer more budget transparency.Rad istražuje transparentnost proračuna hrvatskih lokalnih jedinica, odnosno odnos između indeksa otvorenosti lokalnih proračuna (OLBI) te ekonomskih, političkih i sociokulturnih varijabli. Primjenom regresijske analize utemeljene na Poissonovoj distribuciji, na jedinstvenoj bazi podataka svih 128 gradova i 428 općina za 2015. i 2016. istražuju se razlike među uzorcima i godinama te utvrđuje značenje različitih varijabli za različite uzorke. U ukupnom uzorku (općine i gradovi) i na razini gradova najvažnija je odrednica OLBI-ja prosječni dohodak po stanovniku, čime se potvrđuje Ferejohnov model principala i agenta. Na razini općina najvažnije su političke varijable (ideologija i politička konkurencija), što je u skladu s teorijom principala i agenta te teorijom legitimnosti. Rezultati istraživanja pokazuju da je nužno preispitivanje broja lokalnih jedinica, posebice onih manjih, koje ne mogu održavati minimalne standarde proračunske transparentnosti, uz istodobno motiviranje građana da zahtijevaju i lokalnih jedinica da nude više proračunske transparentnosti