Natural history of HBV infection in patiens in Central Greece

Introduction/Aim. Hepatitis B virus (HBV) infection nowadays remains a serious public health problem with changing epidemiology due to various factors, including vaccination programs and population migration. The aim of the present study was to assess the epidemiological characteristics and the evolution of the disease in Central Greece. Patients and Methods. 1910 consecutive patients with chronic hepatitis B, who were followed for the last 16 years (1999-2016) at the Department of Medicine and Research Laboratory of Internal Medicine, University of Thessaly, were included. We determine the risk and factors associated with the progression of the disease to cirrhosis, decompensation, hepatocellular carcinoma (HCC), and liver-related death. Epidemiological changes have been studied over the course of recent years. Finally, subanalysis was performed in a subgroup of 255 patients treated with tenofovir (TDF) or entecavir (ETV). Results. 1161 (60.8%) were males and 749 (39.2%) were women. The mean age ± SD at the baseline visit was 50.1 ± 15.8 years. Moderate alcohol use or abuse was reported from 622 (32.6%) patients. The body mass index (BMI) of patients was 26.5 ± 3.4 kg/m2, with 545 (28.5%) having a BMI >25 kg/m2. The most common sources of infection were vertical transmission or intrafamilial transmission during early childhood (1085, 56.8%) and traditional practices (328, 17.2%). The majority of patients, 1731 (90.6%) were of Greek origin, while 153 (8%) were of Albanian origin. Regarding the mode of presentation, 23 (1.2%) presented with acute hepatitis and in 84 (4.4%) patients the disease was diagnosed due to symptomatic chronic liver disease. The remaining patients were asymptomatic.In regards to the clinical phase of the infection at the first assessment, 1314 (68.8%) patients were characterized with chronic infection (inactive carriers), 415 (21.7%) patients were characterized with chronic hepatitis and 105 (5.5%) were already cirrhotic (compensated stage), 11 (0.6%) decompensated, and 65 (3.4%) with HCC. Several areas with increased rates of patients with chronic hepatitis B were detected. Non-cirrhotic patients with chronic hepatitis compared with those with chronic infection (inactive carriers) were more likely to be male (P25 kg/m2. Συχνότερες πηγές λοίμωξης ήταν η κάθετη-ενδοοικογενής μετάδοση κατά την παιδική ηλικία των ασθενών (1085, 56.8%) και οι παραδοσιακές πρακτικές δηλ. κοινόχρηστες βελόνες, βεντούζες (328, 17.2%). Η πλειοψηφία των ασθενών 1731 (90.6%) ήταν Ελληνικής καταγωγής, ενώ 153 (8%) ήταν Αλβανικής καταγωγής. Σχετικά με τον τρόπο παρουσίασης στο Ηπατολογικό Ιατρείο, 23 (1.2%) προσήλθαν με εικόνα οξείας ηπατίτιδας, ενώ σε 84 (4.4%) ασθενείς η νόσος διεγνώσθη λόγω συμπτωματολογίας χρόνιας ηπατικής νόσου. Οι υπόλοιποι ασθενείς ήταν ασυμπτωματικοί. Όσον αφορά την κλινική φάση της λοίμωξης κατά την πρώτη εκτίμηση στο ηπατολογικό ιατρείο, 1314 (68.8%) ασθενείς χαρακτηριζόταν με χρόνια λοίμωξη (ανενεργοί φορείς), 415 (21.7%) ασθενείς χαρακτηρίστηκαν με χρόνια ηπατίτιδα και 105 (5.5%) ήταν ήδη κιρρωτικοί κατά το αρχικό στάδιο με αντιρροπούμενο στάδιο αυτής, 11 (0.6%) με ρήξη της αντιρρόπησης και 65 (3.4%) με ΗΚΚ. Ανιχνεύθηκαν διάφορες περιοχές με αυξημένα ποσοστά ασθενών με χρόνια ηπατίτιδα Β. Οι μη-κιρρωτικοί ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα συγκριτικά με αυτούς με χρόνια λοίμωξη (ανενεργοί φορείς) ήταν συχνότερα άνδρες (P<0.001), με μεγαλύτερο BMI (P=0.003) και ανέφεραν συχνότερα κατανάλωση αλκοόλ (P<0.001). Οι ασθενείς με κίρρωση ± ΗΚΚ συγκριτικά με τους μη-κιρρωτικούς με χρόνια ηπατίτιδα Β ήταν συχνότερα άνδρες (P<0.001), μεγαλύτερης ηλικίας (P<0.001), με μεγαλύτερη διάρκεια λοίμωξης (P<0.001) και ανέφεραν συχνότερα κατανάλωση αλκοόλ (P<0.001).Οι ασθενείς που εκτιμήθηκαν για πρώτη φορά στο ιατρείο κατά την περίοδο 2011-2016 είχαν μεγαλύτερη ηλικία (P<0.001), μεγαλύτερη διάρκεια λοίμωξης (P<0.001) και μικρότερο BMI (P<0.05), συγκρινόμενοι με τους ασθενείς της περιόδου 1999-2010. Συχνότερη ήταν επίσης κατά τη περίοδο 2011-2016 η προσέλευση ασθενών με ξένη εθνικότητα (P<0.001). Υπήρξε τάση αύξησης των ασθενών που είχαν προχωρημένο στάδιο λοίμωξης κατά την αρχική εκτίμηση, δηλαδή ήταν κιρρωτικοί με ή χωρίς ΗΚΚ (P=0.085).Από τους 415 μη κιρρωτικούς ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα B κατά την έναρξη της παρακολούθησης, 51 (12.3%) ανέπτυξαν κίρρωση κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης. Η αθροιστική επίπτωση πιθανότητας εμφάνισης κίρρωσης στο 1ο, 5ο, 10ο και 15ο έτος παρακολούθησης ήταν αντίστοιχα 0.2%, 8.3%, 15.3% και 17.5%. Αρνητικοί προγνωστικοί παράγοντες εξέλιξης σε κίρρωση ήταν τα επίπεδα γGT (P<0.02) και η ιολογική διαφυγή κατά τη διάρκεια της θεραπείας (P<0.01). Ρήξη της αντιρρόπησης παρατηρήθηκε σε 34/156 (21.8%) κιρρωτικούς ασθενείς. Η αθροιστική επίπτωση πιθανότητας εμφάνισης ρήξης της αντιρρόπησης επί εδάφους κίρρωσης στο 1ο, 5ο, 10ο και 15ο έτος παρακολούθησης ήταν 3.2%, 12.8%, 24.6% και 28.2% αντίστοιχα. Τα χαμηλά επίπεδα αλβουμίνης διαπιστώθηκαν ως ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας (P<0.02), ενώ παρατηρήθηκε τάση για την κατανάλωση αλκοόλ (P=0.05). ΗΚΚ αναπτύχθηκε σε 64/531 (12.1%) με χρόνια ηπατίτιδα Β με ή χωρίς κίρρωση κατά την αρχική εκτίμηση με μία αθροιστική επίπτωση εμφάνισης στο 1ο, 5ο, 10ο και 15ο έτος παρακολούθησης 1.1%, 7.7%, 13.8% και 15.9% αντίστοιχα. Η παρουσία κίρρωσης (P<0.001) και η ιολογική διαφυγή κατά τη διάρκεια της θεραπείας (P<0.05) ήταν ανεξάρτητοι παράγοντες ανάπτυξης ΗΚΚ. Θάνατος λόγω ηπατικής νόσου συνέβη σε 47/531 (8.9%) ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα Β με ή χωρίς κίρρωση κατά την αρχική εκτίμηση. Η αθροιστική επίπτωση θανάτου σχετιζόμενου με την ηπατική νόσο στο 1ο, 5ο, 10ο και 15ο έτος παρακολούθησης ήταν 1.1%, 5.8%, 9.9% και 11.4%, αντίστοιχα. Η παρουσία κίρρωσης (P<0.001), η διάρκεια της λοίμωξης (P<0.05) και τα χαμηλά επίπεδα αλβουμίνης (P=0.001) συσχετίστηκαν με θάνατο σχετιζόμενο με την ηπατική νόσο.Οι ασθενείς με έναρξη παρακολούθησης στο κέντρο μας από το 2011 και έπειτα παρουσίαζαν χαμηλότερα ποσοστά ιολογικής διαφυγής (P<0.001) και βιοχημικής υποτροπής (P<0.001). Επίσης, σε μικρότερο ποσοστό παρατηρήθηκε πρόοδος της νόσου σε κίρρωση (Ρ<0.02) και ανάπτυξη ΗΚΚ (P<0.04).Από την υποανάλυση σε 255 ασθενείς, οι οποίοι έλαβαν αγωγή με TDF ή ΕTV προέκυψε ότι ΗΚΚ αναπτύχθηκε σε 18 (7.1%). Η αθροιστική επίπτωση ΗΚΚ ήταν 0.4%, 2.1%, 4.4%, 9.1%, 10.2% στον 2ο, 3ο, 5ο, 7o και 10ο χρόνο μετά την έναρξη ETV ή TDF, αντίστοιχα. Η ηλικία (P<0.001) και η κατανάλωση αλκοόλ (P<0.02) συσχετίστηκαν αρνητικά με την ανάπτυξη ΗΚΚ. Η AUROC (95%CI) του PAGE-B risk score για την πρόγνωση εμφάνισης ΗΚΚ ήταν 0.709 (0.605-0.813), P<0.01 στο σύνολο των ασθενών, 0.758 (0.623-0.892), P=0.006 στους μη-κιρρωτικούς, ενώ μικρότερη απόδοση υπήρχε στους κιρρωτικούς 0.525 (0.324-0.725), P=0.825. Κανένας ασθενείς με score <10 δεν ανέπτυξε καρκίνο (αρνητική προγνωστική αξία 100%). Στο σύνολο των ασθενών, η ετήσια επίπτωση ΗΚΚ ήταν 0.86% εντός της πρώτης πενταετίας και 0.54% μετά τα πρώτα 5 έτη θεραπείας με ETV/TDF. Κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης, 221/255 (86.7%) ασθενείς παρέμειναν ζωντανοί μέχρι και την τελευταία παρακολούθησή τους στο Ιατρείο της Κλινικής, 9/225 (3.5%) απεβίωσαν λόγω της ηπατικής νόσου και 25 (9.8%) απεβίωσαν λόγω μη-ηπατικής νόσου. Η συνολική επιβίωση κατά το 1ο, 5ο και 8ο έτος παρακολούθησης των ασθενών μετά την έναρξη του ETV ή TDF ήταν αντίστοιχα 100%, 90.3% και 83.9% και αντίστοιχα, η επιβίωση σχετιζόμενη με την ηπατική νόσο ήταν 100%, 97.8% και 94.3%. Η κατάχρηση αλκοόλ στο παρελθόν ή κατά την έναρξη ETV/TDF (P=0.05) και η ανάπτυξη ΗΚΚ (P