Παρέμβαση διαθεωρητικού μοντέλου για να βοηθήσει Έλληνες μαθητές να υιοθετήσουν και να διατηρήσουν ένα σωματικά ενεργό τρόπο ζωής

Physical activity is positively related to a number of health benefits that influence morbidity and mortality during childhood, adolescence and adulthood. However, an epidemic of physical inactivity is quickly expanding worldwide and particularly affecting the Greek population. Early life periods and especially transitional ones leading to young adulthood are considered critical to intervene to help people adopt and maintain an active lifestyle. Well-designed longitudinal interventions are recommended for these ages. The main objective of this study was to design, implement and assess an intervention to help students adopt a more active profile according to the Transtheoretical model. This theory was selected due to its practicality and adaptability. The intervention materials consisted of a set of five printed manuals based upon the Transtheoretical model and encouraging physical activity. The study design was quasi-experimental (n=665, mean age=15.8 years, 57% girls) with a stratified assignment of the intervention (nInt=263) and control group (nCon=402). The intervention consisted of the administration of one printed manual to each student according to his/her current stage and its use for the next four months.Greek Lyceum students were measured longitudinally in the course of three years extending from two years before their graduation until one year after their graduation. The first two measurements were performed in the second grade of Lyceum one just before and one just after the intervention. The last two measurements were conducted one year after and two years after the intervention. The research questionnaires measured stages of change, processes of change, decisional balance and self-efficacy, which are the main components of the Transtheoretical model. The main analysis of the stage data was performed with latent transition analysis. The latent stage results revealed positive intervention effects in the short-term, which were neutralised in the mid- and long-term. A comparison of the observed stage data pre- and post-intervention confirmed that in the short-term the intervention had successfully helped more students to progress and fewer students to regress along the stages of change continuum compared to the control group. Regarding self-efficacy, decisional balance and processes of change, within-group longitudinal comparisons of the observed data disclosed positive comparative short-term effects. In general, these effects were also reversed or neutralised in the mid-term and remained neutral in the long-term. In most cases the above-mentioned trends of the whole sample were also confirmed for each gender separately making the intervention successful only in the short-term. Τhe positive conclusions of the current study confirmed its success in helping young people adopt and maintain an active lifestyle and also it provided similar future studies with validated tools and added experience to continue in the search for more efficient physical activity interventions.Η φυσική αγωγή σχετίζεται θετικά με μία σειρά από οφέλη υγείας τα οποία επηρεάζουν τη νοσηρότητα και θνησιμότητα κατά τη διάρκεια της παιδικής, εφηβικής και ενήλικης ζωής. Παρ’όλ’αυτά, μία επιδημία υποκινητικότητας επεκτείνεται ταχύτατα παγκοσμίως επηρεάζοντας ιδιαίτερα τον Ελληνικό πληθυσμό. Οι πρώτες φάσεις της ζωής και ιδιαίτερα οι μεταβατικές που οδηγούν στη νεότητα θεωρούνται κομβικές για παρεμβάσεις που βοηθούν άτομα να υιοθετήσουν και να διατηρήσουν ένα ενεργό τρόπο ζωής. Καλοσχεδιασμένες διαχρονικές παρεμβάσεις συστήνονται για αυτές τις ηλικίες. Ο κύριος σκοπός αυτής της μελέτης ήταν να σχεδιάσει, να επιχειρήσει και να αξιολογήσει μία παρέμβαση που βοηθάει μαθητές να υιοθετήσουν ένα πιο ενεργό χαρακτήρα σύμφωνα με το Διαθεωρητικό μοντέλο. Αυτή η θεωρία επιλέχθηκε εξαιτίας της πρακτικότητας και της προσαρμοστικότητάς της. Τα εργαλεία της παρέμβασης περιελάμβαναν μία σειρά από πέντε τυπωμένα εγχειρίδια βασιζόμενα στο Διαθεωρητικό μοντέλο τα οποία ενθάρρυναν τη φυσική δραστηριότητα. Ο σχεδιασμός της μελέτης ήταν ήμι-πειραματικός (n=665, μέση ηλικία=15.8 έτη, 57% κορίτσια) με μία στρωματοποιημένη συγκρότηση της ομάδας παρέμβασης (nΠαρ=263) και της ομάδας ελέγχου (nΕλ=402). Η παρέμβαση αποτελούνταν από το μοίρασμα ενός τυπωμένου εγχειριδίου σε κάθε μαθητή σύμφωνα με το τωρινό στάδιο του/της και τη χρήση του για τους επόμενους τέσσερεις μήνες.Οι Έλληνες μαθητές Λυκείου μετρήθηκαν διαχρονικά σε πάροδο τριών ετών η οποία ξεκίνησε από δύο έτη πριν την αποφοίτησή τους και τελείωσε ένα έτος μετά την αποφοίτησή τους. Οι πρώτες δύο μετρήσεις έγιναν στη Β’ Λυκείου μία πριν και μία μετά την παρέμβαση. Οι δύο τελευταίες μετρήσεις έγιναν ένα και δύο χρόνια μετά την παρέμβαση. Τα ερωτηματολόγια της έρευνας μέτρησαν στάδια αλλαγής συμπεριφοράς, διαδικασίες αλλαγής συμπεριφοράς, ισορροπία απόφασης και αυτό-αποτελεσματικότητα. Η κύρια ανάλυση των δεδομένων των σταδίων έγινε με την ανάλυση λανθάνουσας μετάβασης. Τα αποτελέσματα των λανθάνοντων σταδίων αποκάλυψαν τις θετικές βραχυπρόθεσμες επιδράσεις της παρέμβασης, οι οποίες ουδετεροποιήθηκαν μέσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Η σύγκριση των αποτελεσμάτων των παρατηρημένων σταδίων πριν και μετά την παρέμβαση επιβεβαίωσε ότι βραχυπρόθεσμα η παρέμβαση ήταν επιτυχής στο να βοηθήσει περισσότερους μαθητές να προοδεύσουν και λιγότερους να οπισθοχωρήσουν στη διαδοχή των σταδίων σε σχέση με την ομάδα ελέγχου. Σχετικά με την αυτό-αποτελεσματικότητα, την ισορροπία απόφασης και τις διαδικασίες των σταδίων, οι εντός των ομάδων διαχρονικές συγκρίσεις των παρατηρημένων δεδομένων έδειξαν θετικές βραχυχρόνιες συγκριτικές επιδράσεις. Γενικά, αυτές οι επιδράσεις επίσης αντιστράφηκαν ή ουδετεροποιήθηκαν μεσοπρόθεσμα και παρέμειναν ουδέτερες μακροπρόθεσμα. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι προαναφερόμενες τάσεις του συνολικού δείγματος επιβεβαιώθηκαν για κάθε φύλο ξεχωριστά κάνοντας την παρέμβαση επιτυχή μόνο βραχυπρόθεσμα. Τα θετικά συμπεράσματα της παρούσας μελέτης επιβεβαίωσαν την επιτυχία της στο να βοηθήσει νέους να υιοθετήσουν και να διατηρήσουν ένα δραστήριο τρόπο ζωής και επίσης να παρέχει σε μελλοντικές παρόμοιες μελέτες εγκυροποιημένα εργαλεία και πρόσθετη εμπειρία στην αναζήτηση περισσότερο αποτελεσματικών παρεμβάσεων φυσικής αγωγής