Archeologisch onderzoek bij de Kannunikhuisjes op het St. Stevenskerhof - gemeente Nijmegen. Een archeologische begeleiding onder protocol opgraven, Archeologische Berichten Nijmegen - Briefrapport 262

In opdracht van de gemeente Nijmegen heeft Bureau Leefomgevingskwaliteit, Archeologie van de gemeente Nijmegen (BLAN) in april en mei 2017 een archeologische begeleiding (protocol opgraven) uitgevoerd in het plangebied bij de Kanunnikhuisjes in het noorden van het St. Stevenskerkhof (gemeente Nijmegen). In het plangebied werden ondergrondse vochtschermen geplaatst tegen de fundering van de huizen. Tevens werd aan de buitenzijde een drainagesysteem aangebracht. Bij de daarbij behorende graafwerkzaamheden werd de bodem tot een diepte van ca. 1,2 m –mv (26,6 m +NAP) verstoord. Hierdoor zouden eventueel aanwezige archeologische resten verloren gaan. In Nijmegen-Centrum zijn bijna alle in de gemeente Nijmegen bekende archeologisch perioden vertegenwoordigd, van vroege prehistorie tot de nieuwe tijd. In dit deel van de stad heeft het verleden zich letterlijk opgestapeld. Binnen het plangebied bevonden zich mogelijke resten van het kerkhof van de St. Stevenskerk. Tevens waren oude ophogings- en straatniveaus daterend vanaf het midden van de 17e eeuw te verwachten. Doel van de opgraving, variant archeologische begeleiding was het documenteren, registreren en veiligstellen van de archeologische resten die zich in de ondergrond van het onderzoeksgebied bevinden, om daarmee informatie te behouden die van belang is voor kennisvorming over het verleden. Deze resten van het kerkhof zijn ook daadwerkelijk aangetroffen, maar het ging steeds om losse fragmenten menselijk botmateriaal in een ophogingspakket met een ruime datering. De menselijke resten zijn hier mogelijke terecht gekomen bij het ruimen van het een deel van het westelijke kerkhof. Ook kunnen zij zijn vergraven bij werkzaamheden aan kabels en leidingen in het verleden. Het is namelijk zeker niet uitgesloten dat zich ter hoogte van het onderzoeksgebied nog steeds graven in de ondergrond bevinden. De werkzaamheden reikten echter niet tot in de onverstoorde ondergrond, zodat dit niet kon worden vastgesteld. Dat de bovenlaag in de afgelopen eeuwen geregeld is vergraven, is duidelijk door de zeer ruime datering van het vondstmateriaal dat er in is aangetroffen. Het vroegste materiaal bestaat uit enkele scherven Pingsdorf-aardewerk en dateert nog van vóór de bouw van de St. Stevenskerk. De kerk werd namelijk in de tweede helft van de 13e eeuw gebouwd. Uit deze periode is slechts een munt bewaard gebleven, maar er is een toename van de hoeveelheid materiaal met een datering vanaf de 14e eeuw. Uit deze periode stammen enkele bakstenen en vermoedelijk ook enkele leistenen. Ook in de eeuwen daarna zijn deze materialen in de bodem terecht gekomen. Vanaf de 16e eeuw komen daar ook meerdere metalen objecten bij, waaronder enkele munten. De tegels en pijpenstelen dateren vanaf de 17e eeuw en de dakpannen lijken vanaf de tweede helft van de 19e eeuw te dateren. Van vrijwel alle vondstcategorieën lijken ook 20e-eeuwse varianten aanwezig. Daarmee bevat de geroerde bovenlaag dus vondstmateriaal dat dateert vanaf de 12e tot en met de 20e eeuw. Met uitzondering van het menselijk botmateriaal betreft het allemaal afval dat in de loop der jaren in de bodem terecht is gekomen. Ook het dierlijke botmateriaal, dat verder niet gedateerd is, valt daar onder. Uit de analyse hiervan bleek het steeds om slacht- en consumptieresten te gaan. De aangetroffen sporen en structuren lijken te behoren tot buiten de gevels aangebrachte aanbouwtjes aan de originele Kanunnikenhuisjes, in de vorm van stoepjes, opstapjes of trapjes. Van deze huisjes rest verder niets meer, wel zijn mogelijk twee steigerpalen aangetroffen die gebruikt kunnen zijn bij de renovatie, of liever herbouw, van de huisjes in de jaren ’70 van de vorige eeuw