Uspołecznienie procesu realizacji zadań oświatowych jako forma racjonalizacji polityki publicznej gmin

Educational policy is currently one of the key public policies created and implemented at the local level in Poland. This is because of its cost intensity, specific form of organization, which combines the influence (and power) of local and central authorities, and the importance of education in the development of society and state. In the case of rural areas, an additional factor emerges, namely the role of rural schools in the life of local community which goes beyond education alone. Trying to face educational policy problems, municipal authorities undertake various rationalization activities. One of them is the privatization of educational tasks, understood as the inclusion of non-state actors in the process of implementing educational tasks. On the basis of the results of the quantitative and qualitative research conducted in Polish municipalities in three selected regions, the author presents the formal and legal conditions for the transfer of educational tasks to non-state actors, the scale of the privatization process, its forms, conditions and circumstances. The results of the study indicate that this process, despite apparently clear legal solutions, is not commonly applied and difficult to implement in municipalities. It requires engagement and willingness for cooperation of both public and social actors. The theoretical framework of the article is based on the concept of privatization and co-production.Polityka oświatowa jest obecnie jedną z kluczowych polityk publicznych realizowanych na poziomie lokalnym. Wynika to z jej kosztochłonności, specyficznej konstrukcji, łączącej kompetencje władz lokalnych i centralnych, a także znaczenia jakie ma edukacja w procesach rozwoju społeczeństwa i państwa. W przypadku obszarów wiejskich dodatkowym czynnikiem jest pozaedukacyjna rola szkół w życiu wspólnoty lokalnej. Próbując sprostać realizacji zadań z zakresu polityki oświatowej, władze gmin podejmują się różnych działań racjonalizatorskich. Jednym z nich jest uspołecznienie oświaty, rozumiane jako włączenie podmiotów niepublicznych w proces realizacji zadań oświatowych (uspołecznienie faktyczne). Na podstawie wyników przeprowadzonych badań ilościowych i jakościowych, autorka przedstawia warunki formalno-prawne przekazania zadań oświatowych podmiotom niepublicznym, skalę procesu uspołecznienia oraz warunki i okoliczności, jakie do tego doprowadziły. Wyniki badań wskazują, że proces ten pomimo pozornie jasnych rozwiązań prawnych, w praktyce jest rzadkością i napotyka szereg trudności zarówno po stronie sektora publicznego, jak i społecznego