Wykluczenie cyfrowe jako bariera w rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Przykład Polski

There is no doubt, that digital transformation (knowledge-based transformation) has emerged as the crucial megatrend in modem civilization. Artificial intelligence (AI), machines and autonomous vehicles, the Internet of Things (IoT), financial technology (Fin/Tech), smart investing and the analysis and processing of big data are the most recent manifestations of this trend, but not the only ones. All of these phenomena have led to the emergence and continuing development of the so-called ‘Information Society’ (IS), which refers to a new type of social organization that is clearly distinct from the earlier forms of society. In this new society, information and knowledge play an essential role in facilitating the Knowledge-Based Economy (KBE), where information is collected, transmitted and processed in a faster and more effective manner, and can subsequently be used to foster accelerated economic growth. Unfortunately, the problem of digital exclusion still occurs, also in Poland. The author in the conclusion comes to opinion that people who are digitally excluded find it much more difficult to overcome psychological rather than technical barriers to having access to the Internet and learning basic computer skills. This situation calls for urgent improvement. In the modern information society, a lack of basic knowledge about computers translates into partial or total digital illiteracy and makes it difficult to perform a range of everyday tasks. It is therefore essential in Poland to prevent digital exclusion. People who do not use the Internet are socially and professionally limited, or virtually handicapped, which results in quantifiable economic losses. This translates to lower creativity and innovativeness and reduced revenue of state budget, and impedes the competitiveness of the economy and the development of a post-modern, post-industrial social model. The main research goal is to show the causes of the phenomenon of digital exclusion in Poland and ways to counteract it. In the course of the research, the most frequently used method was causal and effect analysis as well as institutional and legal analysis. Elements of the decision-making, historical, comparative and statistical methods were also used.Nie ma wątpliwości, że transformacja cyfrowa stała się najważniejszym megatrendem cywilizacyjnym naszych czasów. Sztuczna inteligencja (artificial intelligence/AI), maszyny i pojazdy autonomiczne, Internet rzeczy (IoT), technologia finansowa (finacial technology/FinTech), smart investing (SI) oraz analiza i przetwarzanie dużych zbiorów danych typu Big data, stanowią najnowsze, ale nie jedyne przejawy tego trendu. W ich efekcie powstało i stale kształtuje się społeczeństwo informacyjne (IS) - nowy typ relacji społecznych, wyraźnie odróżniający się od poprzednich form organizacji życia ludzkiego. Kluczową rolę odgrywa w nim informacja i wiedza umożliwiające budowę modelu „gospodarki opartej na wiedzy” (Knowledge Based Economy/KBE), czyli systemu, który opiera się na szybszym i skuteczniejszym niż do tej pory gromadzeniu, przekazywaniu i przetwarzaniu informacji oraz wykorzystywaniu tych elementów w postaci zdobytej wiedzy na potrzeby szybszego wzrostu gospodarczego. Niestety zjawisko wykluczenia cyfrowego nadal występuje, także w Polsce. Autor w prezentowanym artykule dochodzi do wniosku, że dla osób wykluczonych cyfrowo, problemem znacznie większym niż techniczna bariera dostępu do sieci i opanowanie podstawowych zasad obsługi komputera jest przełamanie bariery psychologicznej. Stan ten należy szybko poprawić, bowiem w po- nowoczesnym społeczeństwie informacyjnym, brak podstawowego zrozumienia zasad działania kom-putera generuje problem częściowego lub całkowitego analfabetyzmu cyfrowego i skutecznie utrudnia odnalezienie się w realiach życiowych. Brak kontaktu z Internetem ogranicza, czasem wręcz upośledza społecznie i zawodowo, powodując wymierne straty ekonomiczne. Przekłada się na niższą kreatywność i innowacyjność ludzką, powoduje brak przychodów budżetowych, stanowiąc barierę na drodze do zwiększania konkurencyjności gospodarki i budowy ponowoczesnego, postindustrialnego modelu społecznego. Głównym celem badawczym prezentowanego artykułu jest ukazanie przyczyn zjawiska wykluczenia cyfrowego w Polsce oraz sposobów przeciwdziałania jego negatywnym skutkom społeczno-ekonomicznym. W trakcie prowadzonych badań najczęściej posługiwano się metodą analizy przyczynowo-skutkowej i instytucjonalno-prawnej. Wykorzystano też elementy metody decyzyjnej, historycznej, komparatystycznej i badań statystycznych