Osmanlı Düşüncesinde İktisat Fikri: Layihalar ve Ahmet Cevdet Paşa Özelinde İnhitatçı İktisat Düşüncesinin Evrimi

Osmanlı siyaset ve toplum düşüncesinde iktisat fikri zaman içerisinde peyderpey yer edinmiştir. Osmanlı düzeninin bozulmaya yüz tuttuğu 16. yy.dan itibaren siyasetname ve layihalarda bozulan düzeni tekrardan ihdas etmeye yönelik fikirler 19. yy’ın başından itibaren vurguyu siyasi erkten ziyade iktisadi etkenlere yapmaya başlamışlardır. Modernleşmenin iyice hissedildiği 19. yy’ın ikinci yarısında ise vurgu tamamen iktisadi alana kaymıştır. Düzenin bozulmasının “inhitat” kavramıyla açıklandığı Osmanlı düşüncesinde güçlü bir ibn-i Haldun etkisi görülmektedir. Bu düşünce geleneğinin önemli bir temsilcisi sayılan Ahmet Cevdet Paşa’nın görüşleri çerçevesinde inhitatçı gelenekte sosyal değişmenin parametrelerinde meydana gelen dönüşüm tartışılmaya çalışılacaktır