Kışlık Buğday Genotiplerinin Türkiye’ de Kök Çürüklüğü Etmeni Fusarium culmorum’a Karşı Dayanıklılığı’nın Belirlenmesi

Kuru alan kök (kökboğazı/dip) çürüklükleri’ne neden olan Fusarium türleri tahıllara özellikle buğdaya zarar vermekte, tane sayı ve kalitesini azaltarak önemli verim kaybına neden olmaktadır. Türkiye’de kök çürüklüğü hastalık etmeni Fusarium türleri içinde buğday bitkisine zarar veren başlıca etmen olarak rapor edilen tür Fusarium culmorum’dur. Maalesef, günümüze kadar Fusarium türlerine karşı sadece birkaç kısmi dayanıklı buğday genotipi bulunmuştur. Bu nedenle, bu çalışma Fusarium hastalığının neden olduğu zararı sınırlandırmak amacıyla çeşitli buğday genotiplerinde yeni dayanıklılık kaynaklarının bulunması amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada, Uluslararası Kışlık Buğday Geliştirme Programı (IWWIP) aracılığıyla 19 farklı Ülke’den toplam 141 ıslah materyali (hat ve çeşit) sağlanmıştır ve Türkiye’de 3 farklı ortamda (büyütme odası,sera, tarla) yerel izolat Fusarium culmorum’a karşı dayanıklılıklarının belirlenmesi amacıyla 2012 yılında test edilmiştir. Dayanıklılık bakımından en iyi performansı gösteren genotipler verilerin doğrulanması amacıyla 2013 yılında tekrar test edilmiştir. Fenotiplendirme yapılan 141 genotip içinden toplam materyalin %12’ lik kısmını oluşturan 17 genotip fide ve/veya yetişkin dönemde orta dayanıklı olarak gruplandırılmıştır. Meksika kaynaklı genotipler, fide dayanıklılığı daha fazla gösteren Amerika kaynaklı genotiplerin aksine yetişkin dönem dayanıklılığı göstermiştir. Yüksek dayanıklılık gösteren kışlık buğdaylar PATWIN YR5 ve TAST/SPRW//ZAR/5/YUANDONG 3/4/PPB8-68/CHRC/3/PYN//TAM101/AMIGO kök çürüklüğü’ ne karşı ıslahta ümitvar olarak görülmektedir