Wartości uniwersalne pedagogii Klementyny Tańskiej-Hoffmanowej

Artykuł przypomina postać Klementyny z Tańskich Hoffmanowej (1798- 1845) – pierwszej pisarki na gruncie polskim, która stworzyła bogaty księgozbiór dla szerokiego grona odbiorców w języku polskim – czasopisma i książki dla dzieci, powieści dla młodzieży i dorosłych. Twórczość Hoffmanowej wzbogacała pamięć małych czytelników wiadomościami z dziejów polskich, wzbudzała umiłowanie ojczystej mowy, poznawanie przeszłości kraju, uwielbienie ważnych postaci ukazanych w szerokim tle historycznym oraz zawierała szereg wskazówek pedagogicznych, kierowanych do rodziców i wychowawców. Pisarka narzuciła opinii publicznej jasno sprecyzowany ideał wychowawczy dla kobiet i przedstawiła odpowiedni dla nich program naukowy. W jej utworach i współczesny Polak znajdzie wartości ponadczasowe: wskazówki prawdziwego patriotyzmu, kult języka i kultury narodowej, znaczenie wychowania rodzinnego i społecznego, a także takie przesłania, jak: miłość, koleżeństwo, szacunek dla rodziców i starszych, wyrozumiałość, oddanie, poświęcenie, ofiarność, uczynność.dr JOANNA ELŻBIETA DĄBROWSKA – doktor nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki, adiunkt w Katedrze Historii Wychowania na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku. Jej zainteresowania naukowe rozwijały się od współczesnych problemów opieki nad dzieckiem i kształcenia nauczycieli w kierunku badań nad historycznymi korzeniami tych zagadnień w polskiej myśli pedagogicznej. Jest członkiem Towarzystwa Historii Edukacji, Polskiego Towarzystwa Dysleksji oraz Podlaskiego Oddziału Polskiego Komitetu Światowej Organizacji Wychowania Przedszkolnego OMEP. Autorka licznych publikacji z zakresu dziejów oświaty i kultury, m.in. na łamach „Przeglądu Historyczno-Oświatowego”, „Kultury i Edukacji”, „Biuletynu Historii Wychowania”, współredaktorka pracy zbiorowej Patriotyzm a wychowanie. W 2008 roku opublikowała dysertację poświęconą pierwszej kobiecie w Polsce utrzymującej się z pióra pt. "Klementyna. Rzecz o Klementynie z Tańskich Hoffmanowej. Organizator warsztatów i szkoleń przeznaczonych dla osób zainteresowanych alternatywnymi metodami pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym".University of BialystokAwienarius N., Warszawskija wospominanija, „Istoriko-litieraturnyj żurnal” R. 24 (1904).Bibliografia literatury polskiej, Nowy Korbut, Warszawa 1971, v. VI.Borkowska G., Cudzoziemki. Studia o polskiej prozie kobiecej, Warszawa 1996.Chmielowski P., Klementyna z Tańskich Hoffmanowa. Zarys biograficznopedagogiczny, Petersburg 1899.Dąbrowska J. E., Klementyna. Rzecz o Klementynie z Tańskich Hoffmanowej, Białystok 2008.Estreicher K. (ed.), Bibliografia polska XIX stulecia, Kraków 1972, v. X.Fénelon François de Salignac de la Mothe, O wychowaniu młodzieży płci żeńskiéy Przez Fénelona Arcybiskupa Kamerackiego. Dzieło po wielu wydaniach, na nowo roku 1818 w Paryżu przedrukowane. Przez Modesta Watta Kosickiego na język polski przełożone, Warszawa – Suwałki 1823.Hoffmanowa K., Amelia Matką. Dzieło za dalszy ciąg Pamiątki po dobrej Matce służyć mogące przez tęż samą Autorkę, Warszawa 1822-1824.Hoffmanowa K., Biografie znakomitych Polaków i Polek, [in:] Wybór pism Klementyny z Tańskich Hofmanowéy, Wrocław 1833, v. IV.Hoffmanowa K., Jan Kochanowski w Czarnolesie. Obrazy z końca szesnastego wieku przez Autorkę Karoliny, Lipsk 1842.Hoffmanowa K., Krystyna przez Autorkę Karoliny, Lipsk 1841.Hoffmanowa K., Listy o wychowaniu, i różne w tym przedmiocie wyiątki, [in:] Wybór pism Klementyny z Tańskich Hofmanowéy, Wrocław 1833, v. IX.Hoffmanowa K., Notatki. Przez Klementynę z Tańskich Hoffmanową, Warszawa 1851.Hoffmanowa K., O powinnościach kobiét, [in:] N. Żmichowska (ed.), Dzieła Klementyny z Tańskich Hofmanowéj, Warszawa 1876, v. IX.Hoffmanowa K., Pamiątka po dobréj matce, [in:] N. Żmichowska (ed.), Dzieła Klementyny z Tańskich Hofmanowéj, Warszawa 1876, v. VIII.Hoffmanowa K., Pamiętniki Klementyny z Tańskich Hoffmanowey, [in:] Pisma pośmiertne Klementyny z Tańskich Hoffmanowey, Berlin 1949, v. II.Hulewicz J., Sprawa wyższego wykształcenia kobiet w Polsce w wieku XIX, Kraków 1939.Nitowski J., Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, ”Przegląd Pedagogiczny” 23 (1898).Polski Słownik Biograficzny, Ossolineum 1961.Pruszakowa S., Rozrywki dla młodocianego wieku, Warszawa 1856.Śleczkowska M., Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Kraków 1898, v. I.Śniadecki J., O fizycznym wychowaniu dzieci, ”Dziennik Wileński” 5-7 (1805).Świętochowski A., O średniem wykształceniu kobiet, ”Przegląd Tygodniowy” 15, 19 (1873).Tańska K., Pamiątka po dobréy matce czyli ostatnie iéy rady dla córki, Warszawa 1819.Tańska K., Szczegółowa instrukcya względem sposobu dawania nauk po pensyach i szkołach wyższych płci żeńskiéy, Warszawa 1826.Ustawy Komissyi Edukacyi Narodowej dla stanu akademickiego i na szkoły w krajach Rzeczypospolitej przepisane, Warszawa 1783.271-28414/127128