Students’ group on the lesson of English – challenge for teacher

Popularne od lat 70. XX wieku podejście komunikacyjne postawiło w centrum zainteresowania ucznia, czego efektem jest wzrost znaczenia jego autonomii w nauczaniu i uczeniu się języka obcego. Z drugiej jednak strony, wciąż istotnym elementem procesu glottodydaktycznego pozostaje nauczyciel, który ma obowiązek dbania o rozwój ucznia i wspierania go w nim. To znowu wiąże się z kwestią indywidualizacji procesu nauczania, szczególnie w odniesieniu do niektórych, bardziej wymagających, grup uczniowskich. Zagadnienie autonomii ucznia oraz specjalnych potrzeb edukacyjnych jest szczególnie istotne dla dwóch grup uczniowskich, z którymi coraz częściej można spotkać się w trakcie pracy glottodydaktycznej w szkole, tj. uczniów ze zdiagnozowaną dysleksją oraz uczniów z zespołem Aspergera. Obydwie grupy wymagają indywidualnego podejścia, ale ich specyfika często wykracza poza podstawową wiedzę, z jaką nauczyciel, szczególnie ten młody, rozpoczyna pracę.Communicative language teaching that has been popular since the mid-70s situates a learner in the centre of scientific and research attention. The consequence of that is the growing importance of learner’s autonomy during the process of teaching and learning a foreign language. On the other hand, a teacher is still an important element of the glottodidactic process – it is the teacher who is obliged to take care of the learner’s development and progress and to support him or her in it. That is, though, connected with the individual approach to teaching, especially in relation to some more demanding groups of school students. The problem of learner’s autonomy and of special educational needs is especially important for two school students groups that more and more often occur on the lessons of English, i.e. dyslectic students and the ones suffering from the Asperger syndrome. For both groups of students individual treatment and approach is crucial, but the specificity of both of them quite often goes beyond the knowledge a teacher, especially the young, non-experienced one, possesses.a.andrychowicz@uw.edu.plUniwersytet Warszawski, Wydział Lingwistyki Stosowanej, Instytut Komunikacji Specjalistycznej i InterkulturowejAndrychowicz-Trojanowska A., Materiał glottodydaktyczny w podręczniku do nauki języka angielskiego dla szkół średnich a jego odbiorca, „Lingwistyka Stosowana” 2015, 14, s. 1–15.Arabski J., Przedmowa, [w:] Nowe tendencje w glottodydaktyce, J. Arabski (red.), Katowice 1998, s. 5–6.Attwood T., Zespół Aspergera, Poznań 1998.Bogdanowicz K., Dysleksja a nauczanie języków obcych. Przewodnik dla nauczycieli i rodziców uczniów z dysleksją, Gdańsk 2011.Bogdanowicz M., Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu w świetle klasyfikacji medycznych, psychologicznych i pedagogicznych, „Audiofonologia” 1997, t. X, s. 145–157.Bogdanowicz M., Adryjanek A., Uczeń z dysleksją w szkole – poradnik nie tylko dla polonistów, Gdynia 2005.Bogdanowicz M., Adryjanek A., Rożyńska M., Uczeń z dysleksją w domu. Poradnik nie tylko dla rodziców, Gdynia 2007.Chudak S., Refleksja nad uczuciami i emocjami towarzyszącymi procesowi uczenia się a podręczniki do nauki języków obcych, „Lingwistyka Stosowana” 2011, 4, s. 251–266.Dakowska M., O rozwoju dydaktyki języków obcych jako dyscypliny naukowej, Warszawa 2014.Dąbkowska M., Styl atrybucji oraz funkcjonowanie społeczne adolescentów z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi (ADHD), Toruń 2008.Dykman R.A., Ackerman P.T., Attention deficit disorder and specific reading disability: Separate but often overlapping disorders, „Journal of Learning Disabilities” 1991, 24, s. 96–103.Frith U., Autyzm i zespół Aspergera, Warszawa 2005.Gabryś D., Autonomia ucznia w procesie uczenia się języka obcego (badania kwestionariuszowe), [w:] Nowe tendencje w glottodydaktyce, J. Arabski (red.), Katowice 1998, s. 19–29.Gick C., Fördern Lehrwerke die Autonomie der Lerner?, [w:] Autonomes und partnerschaftliches Lernen. Modelle und Beispiele aus dem Fremd-sprachenunterricht (Sammel band), M. Müller, L. Wertenschlag, J. Wolff (red.), Berlin 1989, s. 163–185.Grzela K., Uczeń z dysleksją a nauka języka obcego, [w:] Dysleksja rozwojowa. Organizowanie sytuacji edukacyjnej ucznia w szkole i w rodzinie, A. Giermakowska (red.), Kielce 2012, s. 387–395.Habib M., The neurological basis of developmental dyslexia. An overview and working hypothesis, „Brain” 2000, 123, s. 2373–2399.Jagielska G., Dziecko z autyzmem i zespołem Aspergera w szkole i przedszkolu. Informacje dla pedagogów i opiekunów, Warszawa 2010.Jaworska M., Uczeń ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się na lekcji języka obcego a ocenianie, „Języki Obce w Szkole” 2013, 4, s. 81–88.Jaworska M., Nauka języka obcego jako czynnik stymulujący i ułatwiający korygowanie zaburzeń związanych ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się, [w:] Trudności w czytaniu i pisaniu – rozważania teoretyczne i praktyczne, I. Pietras (red.), Warszawa 2012, s. 132–147.Jaworska-Biskup K., Strategie kognitywne i metakognitywne w nauczaniu języka obcego uczniów ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu, [w:] Rola językoznawstwa w metodyce nauczania języka obcego, H. Kardela, T. Zygmunt (red.), Chełm 2007, s. 91–97.Jurek A., Języki obce w nauczaniu uczniów z dysleksją rozwojową. Część I, „Języki Obce w Szkole” 2004, 1, s. 67–72.Krasowicz-Kupis G., Psychologia dysleksji, Warszawa 2008.Kraszewska-Orzechowska A., Zachowania dzieci z zespołem Aspergera i proponowane formy pomocy, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2007, vol. XX, s. 43–55.Lech B., Wspieranie rozwoju dziecka ze specyficznymi trudnościami w nauce czytania i pisania, [w:] Dysleksja rozwojowa. Organizowanie sytuacji edukacyjnej ucznia w szkole i w rodzinie, A. Giermakowska (red.), Kielce 2012, s. 339–347.Lipowska M., Dysleksja i ADHD. Współwystępujące zaburzenia rozwoju. Neuropsychologiczna analiza deficytów pamięci, Warszawa 2011.Michońska-Stadnik A., Strategie uczenia się i autonomia ucznia w warunkach szkolnych, Wrocław 1996.Mickiewicz J., Dysleksja rozwojowa. Podstawy diagnozy i terapii, Toruń 2011.Mini-max O DYSLEKSJI, czyli minimum tego, co na ten temat powinni wiedzieć rodzice i nauczyciele ucznia dyslektycznego, by maksymalnie mu pomóc, D. Mielcarek (red.), Warszawa 2006.Pater-Ejgierd N., Kultura wizualna a edukacja, Poznań 2010.Pisula E., Dziecko z zespołem Aspergera, [w:] Dzieci chore, niepełnosprawne i z utrudnieniami w rozwoju, B. Cytowska, B. Winczura, A. Stawarski (red.), Kraków 2008, s. 375–387.Preißmann Ch., Zespół Aspergera. Jak z nim żyć. Jak pomagać. Jak prowadzić terapię, Sopot 2012.Randall P., Parker J., Autyzm. Jak pomóc rodzinie, Gdańsk 2004.Scully J.H., Psychiatria, Wrocław 1998.Sochacka K., Specjalne potrzeby i specyficzne trudności, [w:] Z problematyki kształcenia językowego, t. IV, E. Awramiuk (red.), Białystok 2012, s. 179–194.Święcicka J., Uczeń z zespołem Aspergera. Praktyczne wskazówki dla nauczyciela, Kraków 2016.Trochimiak B., Model pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w przedszkolu, szkole podstawowej, gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej, [w:] Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, Warszawa 2010.Werbińska D., Dylematy etyczne nauczycieli języków obcych, Warszawa 2009.Willcutt E.G., Pennington B.F., Psychiatric Comorbidity in Children and Adolescents with Reading Disability, „Journal of Child Psychology and Psychiatry” 2000, 41(8), s. 1039–1048.Zawadzka E., Nauczyciele języków obcych w dobie przemian, Kraków 2004.Zybert J., Strategie uczenia się języka obcego i nauczyciel, [w:] Nauczanie języków obcych w zreformowanej szkole, H. Komorowska (red.), Warszawa 2000, s. 143–151.Rozporządzenie Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 września 2004 roku w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych, Dz. U. z 2004, nr 199, poz. 2046 z późniejszymi zmianami.Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 ze zmianami z 17 listopada 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych, Dz. U. 2010 nr 228 poz. 1491.Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. „Karta Nauczyciela”, Dz. U. z 2016 r. poz. 1379.21233