Social construction of historical feature films. Collective memory and politics of memory in polish cinematography 1920-2010

Praca jest próbą spojrzenia na polskie filmy historyczne z szerokiej, socjologicznej perspektywy. Opisuje filmy fabularne jednocześnie jako fenomeny pamięci zbiorowej, istotne elementy funkcjonowania przemysłu kinematograficznego oraz ważne – bo organizujące masową wyobraźnię – działania z zakresu polityki pamięci. Praca stara się drobiazgowo opisać zależności pomiędzy artystycznymi, ekonomicznymi i politycznymi aspektami produkcji filmowej, jak również scharakteryzować recepcję filmów historycznych wśród polskich widzów. Praca składa się ze wstępu, czterech numerowanych rozdziałów oraz zakończenia. Wstęp zawiera uzasadnienie wyboru tematu oraz stan wiedzy na temat polskich filmów historycznych. W rozdziale pierwszym opisano aparat metodologiczny i teoretyczny – przede wszystkim teorię pól Pierre’a Bourdieu – sformułowano pytania i hipotezy badawcze. Rozdział drugi to refleksja nad historią polskiego kina prowadzona z perspektywy filmów historycznych. Rozdział trzeci przedstawia wybrane, istotne fenomeny polskiej pamięci zbiorowej występujące w filmach. Są to: zwycięstwo i klęska, kościół i religijność, robotnicy, chłopi, wielcy przywódcy, Żydzi i Polacy, Niemcy i Rosjanie, kobiety i kobiecość. Rozdział czwarty prezentuje wyniki badań przeprowadzonych na odbiorcach filmów historycznych. W zakończeniu zweryfikowano hipotezy badawcze oraz podsumowano najważniejsze wątki pracy.The work is an attempt to look at the Polish historical feature films from a broad, sociological perspective. It describes films as the phenomena of collective memory, the essential elements of the film industry and what is important because of wide audiences – politics of memory. The work seeks to describe the relationship between artistic, economic and political aspects of film production as well as reception of historical feature films among contemporary Polish viewers. The work consists of an introduction, four chapters and conclusions. Introduction includes a justification for the choice of the topic and information on contemporary knowledge about Polish historical films. The first chapter describes the methodological and theoretical apparatus - mainly the theory of fields by Pierre Bourdieu – formulates research questions and hypotheses. The second chapter is a reflection on the history of Polish cinema conducted from the perspective of historical films. Chapter three presents some relevant phenomena of Polish collective memory in films. These are: victory and defeat, church and religion, the workers, the peasants, the great leader, Jews and Poles, Germans and Russians, women and femininity. The fourth chapter presents the results of studies among the audiences of historical films. Conclusions present verification of hypotheses and summarize the main threads of work.Wydział Historyczno-Socjologiczny. Instytut Socjologii