International competitiveness: theoretical concepts

W artykule podejmuje się próbę wyjaśnienia głównych przyczyn różnorodności poglądów na temat konkurencyjności, w tym szczególnie pojmowania konkurencyjności narodowej, używanej tu zamiennie z terminem konkurencyjności makroekonomicznej. Wśród tych przyczyn rozważa się: odmienne podejście do tej kwestii ze strony teoretyków ekonomii, jak również zarządzania, różne poziomy agregacji gospodarki (makro, mezo i mikro), na których analizuje się pojęcie konkurencyjności oraz, co najważniejsze, przeciwne teorie źródeł konkurencyjności wyznawane przez autorów opracowań. U podstaw trzech teorii konkurencyjności narodowej bada się kolejno: udział w rynku światowym, koszty i efektywność. Wśród tych teorii za najlepiej spełniającą wymogi dobrej teorii, takie jak: praktyczność, mierzalność i aplikacyjność, autor uznaje teorię efektywnościową, opracowaną przez M. Portera i od ponad dwudziestu lat nieustannie doskonaloną pod względem mierzalności i aplikacyjności.The author makes an attempt to explain the main reasons for the great variety of theoretical concepts concerning competitiveness, with special focus on national (macroeconomic) competitiveness. Among the reasons considered here are: the different attitudes of macroeconomists and management scholars, the varying levels of economic activity (macro-, mezo- and microeconomic) and, most crucially, the different theories on the drivers of national competitiveness. Three economic categories are taken into account as the foundations for the theories of national competitiveness. These are: leading market position in the world economy, called here the 'shared theory', the 'low cost theory' and the 'productivity theory'. Assuming that a good economic theory should be tradable, measurable and applicable, the author believes that the productivity theory of national competitiveness best fulfils the above criteria. M. Porter and his team at HBS have been developing such a theory for at least twenty years, with special attention to its empirical verification by quantitative estimation and its applicability by economic policy.j.borowski@uwb.edu.plWydział Ekonomii i Zarządzania, Uniwersytet w BiałymstokuBieńkowski W. 2001 Rola polityki rządowej w poprawie konkurencyjności kraju w warunkach globalizacji i integracji regionalnej, Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej, nr 32, Poznań.Borowski J. 2008 Globalizacja, konkurencyjność międzynarodowa i strategie przedsiębiorstw, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.Bossak J. Bieńkowski W. 2004 Międzynarodowa zdolność kraju i przedsiębiorstwa. Wyzwania dla Polski u progu XXI wieku, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa.Delgado M., Ketels Ch., Porter M., Stern S. July 2012 The Determinants of National Competiveness NBER Working Papers Series, Working Paper 18249.Global Competitiveness Report 2000, World Economic Forum, Geneva, Switzerland.Gorynia M. 1998 Zachowania przedsiębiorstw w okresie transformacji, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań.Hubner D. 1994 Międzynarodowa konkurencyjność gospodarki a strategia rozwoju, ,,Ekonomista”, nr 3.Kompendium wiedzy o konkurencyjności 2010, M. Gorynia, E. Łaźniewska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.Konkurencyjność Polski na tle zmian gospodarczych w krajach OECD. Ewolucja czynników konkurencyjności 2010, W. Bieńkowski, A.W. Weresa, M. Radło (red.), Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa.Krugman P. 1986 Strategic Trade Policy and the New International Economics, MIT Press.Krugman P. 1994 Competitiveness A Dangerous Obsession, Foreign Affairs 73 (2).Lall S. 2001 Competitiveness, Technology and Skills, Cheltenham Edgar Elgar, Cheltenham UK, Northampton, MA,USA.Lubiński M., Michalski T., Misala J. 1995 Międzynarodowa konkurencyjność gospodarki. Pojęcia i sposób mierzenia, IRiSS, Warszawa.Luka konkurencyjna na poziomie przedsiębiorstwa a przystąpienie Polski do UE 2002, M. Gorynia (red.), Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.Misala J. 2007 Międzynarodowa zdolność konkurencyjna i międzynarodowa konkurencyjność gospodarki narodowej. Podstawy teoretyczne, Politechnika Radomska, Radom.Outsorcing 2013, Special Report, The Economist January 19 th.Porter M. 1979 How Competitive Forces Shape Strategy, Harvard Business Review, March- April.Porter M. 1990 Competitive Advantage of Nations, The Free Press, New York.Porter M. 1990 Konkurencyjna przewaga narodów, [w:] Porter o konkurencji, 2001, PWE, Warszawa.Porter M., Delgado M., Peters Ch., Stern S. 2008 Moving to a New Global Competitiveness Indeks in The Global Competitiveness Report 2008- 2009, World Economic Forum, Geneva, Switzerland.Spencer B., Brandner J. 2008 Strategic Trade Policy in The New Palgrave Dictionary of Economics, S. Durlauf, L. Blume (eds.), Palgrave Macmillan, Basingstoke, Hampshire.Turner J. 1985 Struktura teorii socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.World Competitiveness Yearbook 2003, IMD.4(76)254