Zygmunt Gloger and 1863 – a contribution to the biography of a famous Podlasie resident

Artykuł jest próbą nowego spojrzenia na stosunek Zygmunta Glogera do powstania styczniowego 1863 r., do czego asumptem stało się pytanie o autorstwo korespondencji nadsyłanych w tym roku do krakowskiego „Czasu” z Warszawy oraz „znad Narwi”. Teksty zdradzają zainteresowania ich autora tożsame z ówczesnymi badaniami młodego Glogera oraz dobrą znajomość przebiegu potyczek powstańców na terenie łomżyńskiego i tykocińskiego, w jego rodzinnych stronach (okolice Tykocina, Jeżewa, Dobroch).The article attempts to reconsider the perception of Zygmund Gloger’s attitude to January Uprising of 1863, which has been incited by a question about the author of correspondence sent that year to the Cracovian “Time” from Warsaw and “from the Narew River”. These texts confirm that the author’s interests were identical with the research pursued at that time by young Gloger, and prove a good insight into skirmishes fought by insurgents near Łomża and Tykocin, i.e. Gloger’s homeland (the surroundings of Tykocin, Jeżewo and Dobrochy).e.kalinowski@uw.edu.plEmil Kalinowski – magister historii, doktorant w Instytucie Historycznym Uniwersytetu WarszawskiegoUniwersytet WarszawskiArchiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór Zygmunta Glogera, nr 749.Archiwum Państwowe w Białymstoku, Oddział w Łomży, Akta Komisji Konskrypcyjnej Powiatu Łomżyńskiego, nr 5.Alvarez de J.A., Revolucion de Polonia en 1863 historia de los heróicos esfuerzos hechos por los hijos de aquel infortunando pueblo para reconquistar su libertad ´e independencia, Barcelona 1863.Borzym J., Pamiętnik podlaskiego szlachcica, opr. D.K. Rembiszewska, Łomża 2009.„Bothe f ¨ur Tirol und Vorarlberg”, nr 141, 24 VI 1863.Chev´e Ch.-F., Histoire compl`ete de la Pologne depuis ses premi`eres origines jusqu’`a nos jours, t. 2, Paris 1863.Crusenstolpe M.J., Ett Sekel och ett år af polska frågan. 1762–1863. Historisk-kronologisk handbok, Stockholm 1863.„Czas”, ”, nr 112, 19 V 1863; nr 134, 16 VI 1863; nr 223, 1 X 1863; nr 285, 13 IX 1863.„Der Volksbote f ¨ur den B¨urger und Landmann”, nr 138, 21 VI 1863.Dokumenty Wydziału Wojny Rządu Narodowego 1863–1864, red. S. Kieniewicz, I. Miller, wyd. S. Kieniewicz, S. Chankowski, Wrocław 1973.„´Eph´em´erides Polonaises”, Paris 1863, z. 2 (avril, mai, juin).Garrido F., Historias de las persecuciones politicas y religiosas ocurridas en Europa desde la edad media hasta nuestros dias, t. 6, (libro 50, Persecuciones politicas y religiosas en Polonia), Barcelona 1866.„Gazeta Warszawska”, nr 163, 24 VI 1859.Gloger Z., Dawna ziemia łomżyńska, Warszawa 1876.Gloger Z., Dawna ziemia bielska i jej cząstkowa szlachta, Warszawa 1873.Gloger Z., Encyklopedia staropolska ilustrowana, t. 3, Warszawa 1902.Gloger Z., Pisma rozproszone, t. 1, 1863–1876, red. J. Ławski, J. Leończuk, Białystok 2014; t. 2, 1877–1889, Białystok 2015.Gloger Z., Pomnik Stefana Czarnieckiego w Tykocinie, „Tygodnik Ilustrowany”, t. VIII, nr 208, 19 IX 1863, s. 365–366.„Neueste Nachrichten aus dem Gebiete der Politik”, nr 171, 20 VI 1863.Prasa tajna z lat 1861–1864, cz. 1, oprac. S. Kieniewicz, I. Miller, Wrocław 1966.Program Zakładu Wyższego Naukowego Prywatnego..., Warszawa 1863.„Public Opinion: a comprehensive summary of the pressthroughout the world on all important current topics”, t. 3: January-June, London 1863, nr 92, 27 VI 1863.Starorypiński Z., Borowski K., Między Kamieńcem i Archangielskiem: dwa pamiętniki powstańców z 1863 roku, oprac. S. Kieniewicz, Warszawa 1986.„Wiadomości z pola bitwy”, nr 12, 5 VI 1863.Żmichowska N., Listy, t. 1, W kręgu najbliższych, oprac. M. Romankówna, red. S. Pigoń, Wrocław 1957; t. 4, Rozmowy z Julią, wyd. B. Winklowa, Warszawa 2009.Bańdo A., Krakowski „Czas” (1848–1939) na tle dotychczasowych badań krakowskiej prasy, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2010, t. 13, z. 1/2, s. 81–95.„Bothe f ¨ur Tirol und Vorarlberg”, nr 141, 24 VI 1863.Brzozowska-Komorowska T., Gloger: opowieść biograficzna, Warszawa 1985.Chankowski S., Powstanie styczniowe w Augustowskiem, Warszawa 1972.Dzwonkowski W., Dzwonkowski Stanisław (1845–1890), Polski Słownik Biograficzny, t. 6, Kraków–Wrocław 1948.Jemielity W., Wiśniewski J., Rodzina Zygmunta Glogera, [w:] Zygmunt Gloger – badacz przeszłości ziemi ojczystej, red. K. Kawerska, Warszawa 1978, s. 77–97.Olszański K., Prasa galicyjska wobec powstania styczniowego, Wrocław 1975.Olszański K., Krakowski „Czas” wobec powstania styczniowego, [w:] Kraków w powstaniu styczniowym 1863, red. tenże, Kraków 1968.Słownik pseudonimów i kryptonimów pisarzy polskich oraz Polski dotyczących, oprac. A. Bar, t. 2, Kraków 1936.Spis wszystkich politycznych „przestępców” powiatu łomżyńskiego z 1863 roku, oprac. M. Kaczyński, http://www.bialystok.ap.gov.pl/arch/lomza/spis1863.htmlStoff A., Jeszcze o Trylogii, Radom 2004.Wojciech Gerson, 1831–1901: katalog wystawy monograficznej, red. J. Zielińska, Warszawa 1978.Zieliński S., Bitwy i potyczki 1863–1864, Rapperswil 1913.2514316