عدالت خواهى در نهضت مشروطیت

در مقاله حاضر عدالت به عنوان یکى از دلایل اصلى شکل‌گیرى جنبش مشروطیت شناخته شده است. براى اثبات این مدعا، با بهره‌گیرى از روش رئالیسم، از علل درونى و ریشه‌هاى خارجى شکل‌گیرى مشروطیت و نیز علل عدالتخواهى مردم سخن به میان آمده است. تشیع و روحیه ظلم ستیزى مردم ایران، به عنوان مهم‌ترین علت درونى جنبش و شرایط و ساختار بد سیاسى، فرهنگى و اقتصادى از علل بیرونى جنبش شناخته شده است. تبیین مفهومى عدالت در این دوره، با آراى دو تن از رهبران مشهور این جریان یعنى شیخ فضل‌الله نورى و آیة‌الله محمد حسین نائینى صورت گرفته است. از آغاز تا پایان این جنبش، مفهوم واحدى از عدالت وجود نداشته است. با این حال، عدالت همواره به عنوان مهم‌ترین خواسته ملت ایران مطرح گشته است.