De Nederlandse School. Het effect van dNS vanuit de perceptie van deelnemers

Item does not contain fulltextde Nederlandse School (dNS) bood een vervolgopleiding voor docenten waarin het ambacht ‘docent’ centraal stond. Docenten die zich aansloten bij de Nederlandse School zouden worden geschoold en voorbereid voor een onderwijstoekomst waar creatief onderwijs en een optimistische blik op de complexe wereld nodig zijn. De missie die hierbij gesteld werd, was dat in 2025 duizend meester-docenten zouden zijn opgeleid. Middels focusgroepen, storylines, en meeloopdagen is in kaart gebracht of de vijf uitgangspunten van dNS: bewustwording, inspiratie en verbinding, ontwikkelen van het nieuwe vanuit authenticiteit, het manifesteren en mogelijkheden creëren, en ontwikkeling van expertise, werden herkend in het programma, hoe deelnemers deze uitgangspunten ervaren hebben, en, uiteindelijk, wat het effect was van de manier waarop dNS deze uitgangspunten faciliteerde. We verstaan in dit geval onder effect hoe docenten zelf vinden dat ze veranderen in de klas, of hun visie op docentschap verandert en hoe ze het geleerde vertalen naar de praktijk. De onderzoeksvraag die hierbij centraal stond, was: wat is het effect van het doorlopen van dNS op het docentschap van de deelnemers aan dNS volgens de deelnemers? Over het algemeen zijn deelnemers tevreden over het aangeboden curriculum, herkennen ze de uitgangspunten van dNS in het aanbod, en deelname aan dNS heeft over het algemeen een positief effect heeft op hun docentschap. Met name het buiten gebaande paden gaan, de wereld naar binnen halen en werken vanuit eigen visie zijn resultaten die deelnemers van lichting 2015 en 2016 noemen. In hun praktijk heeft dit effect in de lessen en op de school. dNS zet aan tot denken en doen. Buiten de onderwijspaden kijken, eens niet bezig zijn met onderwijs, maar met heel andere zaken en op plekken komen waar je nooit geweest bent. Deelnemers geven aan dit te waarderen en hierdoor meer op de hoogte te komen van de ‘buitenwereld’ en bijvoorbeeld discussies die er leven, en onderzoek dat er is. Voor deelnemers is hun deelname aan dNS ook vaak een soort ‘legitimering’ van acties die ze al deden in school. De stappen die ze nu zetten, zaten er wellicht altijd al in, maar worden nu sneller en met meer vertrouwen gezet. Duidelijke kritiekpunten zijn er ook. Zo ervaren de deelnemers dat ze veel ballen toegeworpen krijgen (veel creatieve opdrachten, inspiratie, ideeën), maar helaas missen deelnemers het de diepte ingaan en feedback krijgen. Diepgang en expertise ontbreekt en er ontstaat een gevoel van ontevredenheid over wat dNS nu oplevert. Tijd krijgen om een onderwerp uit te diepen en vanuit expertise feedback te krijgen is een wens. Er is ook behoefte aan structuur. Deelnemers ervaren enige chaos en soms roept dat weerstand op. Op basis van de verzamelde data kunnen we stellen dat het effect van het doorlopen van dNS op het docentschap van de deelnemers aan dNS volgens henzelf het meer betrekken van de buitenwereld in het onderwijs, het vaker kleinere aanpassingen doen in het onderwijs en het zich vaker afvragen hoe het onderwijs er uit zou kunnen zien is. Op basis van dit onderzoek zijn de volgende richtlijnen voor opleiden en professionaliseren van docenten geformuleerd: 5 Richtlijn 1: Identiteitsontwikkeling, ontwikkeling van stuurkracht en visievorming zijn belangrijke aspecten waaraan docenten waarde toekennen bij professionalisering. Richtlijn 2: Wees bewust voor het ‘problem of enactment’. Zorg voor het bespreken en analyseren van praktijkervaringen om docenten een beter begrip te laten krijgen van hoe de besproken concepten of ideeën in hun praktijk toegepast zouden kunnen worden. Richtlijn 3: Boundary crossing, het aanbieden en bezoeken van nieuwe plekken en sectoren, of het aanbieden van masterclasses buiten het onderwijs, werkt zeer inspirerend om docenten nieuwe inzichten en ideeën geven. Het is hierbij wel van belang om naast het bezoeken van deze nieuwe contexten ook te reflecteren op wat dit zou kunnen betekenen voor de persoon van de leraar en de context waarin deze werkt. Richtlijn 4: Alvorens een onderwijsidee of ideaal in de praktijk te kunnen brengen, moeten docenten in staat zijn om situaties te herkennen die vragen om de uitvoering van dit idee. Naast het aanreiken van idealen en ideeën moeten opleidingen daarom ook aandacht hebben voor de kennis, het gedrag en de situaties die hier een rol bij spelen. Docenten vinden dit ook een heel belangrijk punt bij hun professionalisering. Richtlijn 5: Het belang van kennis en de noodzaak tot onderbouwing van de gevraagde verandering vraagt om expertise bij opleiders. Zorg voor een duidelijk curriculum, met voldoende feedbackprocessen en een professionele organisatie. Richtlijn 6: Betrek de context waarin de docent werkt op zo veel mogelijk manieren bij het opleidingstraject. Daarnaast levert het onderzoek de volgende aanbevelingen voor beleidsmakers op: Aanbevelingen voor beleidsmakers op landelijk niveau -Maak onderscheid tussen geformaliseerde en geaccrediteerde opleidingen en informele, creatieve en open trajecten en de effecten waarop deze verschillende trajecten worden beoordeeld. Uit het onderzoek blijkt dat het creatieve en het weinig geformaliseerde hen uitdaagde en veel heeft gebracht. Wanneer een beweging als dNS zich moet formaliseren en moet voldoen aan een accreditatie gaat waarschijnlijk de kracht er van verloren. Het verdient aanbeveling om te kijken naar alternatieve vormen van kwaliteitsborging. -Onderzoek de (on)wenselijke verschillen in de status en subsidiering tussen geformaliseerde en geaccrediteerde opleidingen en informele, creatieve en open trajecten. Deelnemers geven aan dat het feit dat ze konden bewegen vanuit dNS, de status van hun ideeën en praktijken verhoogde. Het is verstandig om te bekijken hoe dNS, zonder te streven naar accreditatie, aan kan sluiten bij bestaande samenwerkingsverbanden (bijvoorbeeld Platform Samen Opleiden en Professionaliseren PO/VO). -Stimuleer interventies die de leercultuur van scholen verbetert en ontwikkelt tot een veilige, constructieve en krachtige leercultuur waarin experimenteren en leren van fouten eerder regel dan uitzondering zijn. Uit dit onderzoek blijkt dat het idee van ‘fail faster’ 6 docenten aanzet tot onderwijs dat henzelf motiveert en stimuleert. Docenten blijven zo mogelijk behouden voor het beroep. -Ondersteun professionaliseringsinitiatieven die gericht zijn op het versterken van de stuurkracht van docenten. Uit dit onderzoek blijkt dat dat vooral is wat docenten als effect van dNS benoemen. Aanbevelingen voor beleidsmakers op regionaal niveau en schoolleiders -Stimuleer docenten die open staan voor verandering om een sprong in het diepe te wagen en onderwijs te hervormen door een traject als bijvoorbeeld dNS. Uit het onderzoek blijkt dat het voor docenten die al geneigd zijn te veranderen een extra boost kan zijn om gelegitimeerd te worden in hun ideeën. Dit kan mogelijk verdere schoolontwikkeling teweeg brengen. - Neem experimenteren, durven falen, en stuurkracht op in bijvoorbeeld functioneringsgesprekken. Uit het onderzoek blijkt dat legitimering van belang is, en dit is een manier om aan die legitimering te werken. - Geef docenten ruimte om buiten het onderwijs inspiratie op te doen maar dit ook bewust te vertalen naar hun eigen context. Uit het onderzoek blijkt dat de kracht van dNS met name zit in het boundary crossing.56 p