Etyka osobista. O przemieniającym potencjale sztuki i techniki. Personal Ethics: On the Transforming Potential of Art and Technology

W epoce slumsów i fabryk zwierząt, etyka nie może być tylko neutralnym opisem norm i wartości. "Etyka osobista" stanowi próbę uruchomienia intensywnej odpowiedzialności za planetę. Wychodząc od synderezy (sumienia), czyli umiejętności przekładania ogólnych zasad moralnych na konkretne moralne sytuacje i odwrotnie: pojedynczych sytuacji na ogólne moralne zasady, postuluje indywidualne tworzenie narracji o moralności. Sztuka i technika, rozumiane nieantagonistycznie, mogą stanowić sojuszników rozbudzania świadomości etycznej. Zagrożenia, jakie niesie ze sobą dominacja racjonalności instrumentalnej, zostały wielokrotnie opisane. Umieszczone w książce, po każdym z czterech rozdziałów, zestawy pomocy dla etycznych edukatorów sprzyjają krystalizowaniu podmiotowości młodego człowieka. Spoczywa na nas odpowiedzialność za przeprowadzenie go ze stanu naturalnej do obywatelskiej koegzystencji. Odwołania do różnorodnych sztuk – filmu, muzyki, literatury pięknej i sztuk plastycznych – przybliżają model życia twórczego, a zarazem empatycznego. Dołączony do tekstu zróżnicowany materiał wizualny w postaci 99 fotografii dzieł artystycznych oraz fenomenów przyrodniczych zachęca do refleksji na temat miejsc, w których rodzą się znaczenia. Być może często dzieje się to pomiędzy słowami i obrazami, co przyczynia się do indywidualnego doświadczenia pełni. /Nowadays, in the epoch of slums and animal factories, ethics cannot be just a neutral theory of norms and values. "Personal Ethics" is an attempt to mobilize intense individual responsibility for our planet. Beginning with sinderesis (conscience), understood as capability to translate general moral principles into particular moral situations and conversely: singular, concrete situations into general moral rules, the book postulates individual creating of a narrative on morality. Art and technology, conceived nonantagonistically, may play the role of allies in awakening of ethical consciousness. All kinds of threats connected with domination of instrumental rationality were described in detail. After each of the four chapters in the book, there are toolkits of ethical education. They may help to crystallize subjectivity(agency) of a young man. Adult persons have responsibility to transmit him from natural to civil coexistence. References to various artistic activities – film, music, fiction and fine arts – offer the model of creative life, not devoid of empathy. Differential visual material of 99 photographs of works of art as well as of natural phenomena, included in the book, encourages to undertake personal reflection on the place where meaning is born. Often it happens between words and images, which in a way supports individual experience of plenitude