İzmir kentinde trafik kaynaklı hava kalitesinin belirlenmesi

Bu çalısmanın amacı, ülkemizin üçüncü büyük metropolü konumundaki ?zmir'in kent_x000B_merkezi içinde sahip oldugu karayolu ulasım agında hareket halindeki motorlu tasıtlardan_x000B_kaynaklanan hava kirliligi seviyelerinin belirlenmesidir. Bu amaçla ?zmir kent merkezi içinde_x000B_seçilen 19 önemli caddede motorlu karayolu tasıtları türlerine göre kategorize edilerek_x000B_sayılmıstır. Tasıt sayımları, diger ana caddelerde (n=46) video kamera kayıtları ve yüksek_x000B_çözünürlüklü uydu görüntüleri kullanılarak tahmin edilmistir. Tasıt sayımları, sözkonusu_x000B_caddeler üzerinde seçilen sayım noktalarında tasınabilir otomatik trafik sayım ve_x000B_sınıflandırma cihazları ile yapılmıstır. Sayımlar her bir caddede çift yön (gidis-gelis) için ayrı_x000B_ayrı ve aynı anda kesintisiz 1 hafta boyunca yapılmıstır._x000B_Tasıt sayım bilgileri ve literatürden seçilen emisyon faktörleri kullanılarak temel 5 kirleticiye_x000B_[azot oksitler (NOX), karbonmonoksit (CO), kükürtdioksit (SO2), metan dısı toplam uçucu_x000B_organik bilesikleri (NMVOC) ve havada asılı partikül madde (PM10)] ait emisyonlar_x000B_hesaplanmıstır. Bu emisyonların insan saglıgı açısından önemli hava kalitesi seviyelerine_x000B_neden oldugu belirlenmistir._x000B_Dıs hava kalitesi seviyeleri seçilen caddelerde mobil ölçüm istasyonu ile ölçülmüstür. Önemli_x000B_kirleticiler (NOX, CO, SO2, NMVOC, PM10) ve bazı meteorolojik parametreler (rüzgar yönü,_x000B_rüzgar hızı, sıcaklık, basınç) herbir cadde için 10 gün yaz ve kıs mevsimleri için ayrı ayrı_x000B_ölçülmüstür. Bu sonuçlar aynı zamanda dispersiyon modellemesi çalısması sonuçlarının_x000B_dogrulanması için de kullanılmıstır._x000B_Sehirdeki trafikten kaynaklanan hava kirleticilerin dagılımlarını hesaplamak için_x000B_CALMET/CALPUFF modelleme sistemeleri kullanılmıstır. Model 2006 yılında bazı_x000B_episodların pik saatleri için çalıstırılmıstır. Model ile bulunan en yüksek konsantrasyonlar yaz_x000B_sabahlarına aittir. The scope of this study is to determine the air pollution levels from on-road mobile sources in_x000B_the city center of Izmir which is the third greatest metropolis of Turkey. Within the scope of_x000B_the study, 19 main streets were selected to count and classify the vehicles due to their_x000B_locations and high traffic densities. The vehicles were estimated in other main streets (n=46)_x000B_by using some additional methods such as high resolution satellite images and video camera_x000B_records at crossroads. Vehicle counting was done at the selected points in 19 streets with_x000B_portable vehicle classifier systems. The traffic activity was determined separately on each_x000B_street but simultaneously for both directions (departure and arrival) during a week._x000B_Furthermore, the ambient air quality levels were also measured in the selected streets by a_x000B_mobile air quality monitoring station. Major pollutants and several meteorological parameters_x000B_were observed for approximately 10 days in each street during the measurement campaigns in_x000B_both summer and winter in order to obtain hourly, daily, weekly and seasonal variations of air_x000B_quality. These results were also used to validate the dispersion model used in the study._x000B_The emissions for 5 pollutants (nitrogen oxides, carbon monoxide, sulfur dioxide, nonmethane_x000B_total volatile organic compounds and particulate matter were calculated by using the_x000B_traffic activity data on the streets and the selected emission factors from literature. It was also_x000B_found that these emissions cause serious air quality levels for human health in the atmosphere_x000B_of the city._x000B_The CALMET/CALPUFF modeling system was used to calculate the dispersion of pollutants_x000B_from mobile sources in the city. Model runs were done only for the peak hours of several_x000B_episodes in the year 2006 in order to find the contribution of traffic sector to urban air quality_x000B_in these periods. The maximum hourly concentrations predicted by the model in summer_x000B_mornings