Tehlikeli atık ve geri kazanım: Cam yününün yaşam döngüsü ve çevresel etki değerlendirmesi durum çalışması

Bu tezin amacı cam yününün çevreye olan etkilerinin ve davranışlarının incelenmesidir. Ayrıca bu çalışma kapsamında cam yününün yaşam döngüsü değerlendirilmesi yapılmıştır. Cam yünü üretimi için hammaddelerin elde edilmesinden, üretim esnasında ve tüketicilerin kullanımından sonra oluşan atıkların (gaz, sıvı, katı atıklar) bertarafına kadar değerlendirme çalışması yapılmıştır. Cam yünü üretiminde kullanılan hammaddeler Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre tanımlanmış ve sınıflandırılmıştır (EPA, 1997). Cam yünü türleri, kimyasal ve fiziksel özelliklerine göre ve kullanım alanlarına göre tanımlanmıştır. Cam yünü genel olarak yalıtım (ısı, gürültü, kimyasal ve su yalıtımı) malzemesi olarak kullanılmaktadır. Enerji korunumuna katkıda bulunurken diğer bir taraftan potansiyel olarak tehlikeli gazlar yaymaktadır._x000B_Cam yünü hem inorganik hem de organik maddeler içermektedir. Temel organik maddeler fenol, formaldehit ve metanol'dür._x000B_Formaldehit etkileri konusunda kadınlar üzerine yapılan çalışmalarda adet düzensizlikleri, hamilelik problemleri ile genetik etkiler gözlenmektedir. EPA, formaldehit'i B1 (insan üzerinde muhtemel kanserojen) olarak sınıflandırmıştır. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalara ve vaka inceleme verilere bağlı olarak geniz kanseri bulgularına rastlanmıştır._x000B_Fenol'ün; karaciğer, çocuklar ve kardiyovasküler sistemde zarara neden olduğu hayvanlar üzerine yapılan çalışmalarda gösterilmiştir._x000B_Genellikle sindirim yoluyla alınan metanolün akut etkisinin (körlük ve metabolik asidos), bazı durumlarda ölümle sonuçlandığı bilinmektedir. Metanol'ün solunum yollarına kronik etkisinin, merkezi sinir sisteminde bozuklukla körlüğe yol açması mümkündür. Veriler, fenol ve metanolün insanlarda kansere neden olduğunu kanıtlamak için yeterli değildir._x000B_Formaldehit, fenol ve methanol ozonu oluşturan uçucu organic karbonlardır. Çevredeki ozon, akciğer dokularında zarara yol açabilmekte, akciğer fonksiyonlarını azaltabilmekte ve akciğerin diğer tahriş edici maddelere hassasiyetini arttırabilmektedir._x000B_Bu çalışma kapsamında cam yününün zararlı etkileri incelenmiş ve alınabilecek olası önlemler belirlenmiştir. The aim of this thesis is to investigate the behaviour and impacts of glass wool on the environment. Life cycle assessment of glass wool was also studied, from obtaining raw materials for manufacturing process to waste disposal (gas, liquid, solid wastes) during production process and after consumer use. Raw materials which are used for manufacturing glass wool properties have been defined and clasified according to Hazardous Waste Control Management (Environmental Protection Agency, [EPA], 1997). Glass wool types are described according to their chemical and physical properties and usage areas. Glass wool is generally used as an insulation material (thermal, noise, chemical and water insulations). They contribute to energy conservation while on the other hand they spread potentially hazardous gases._x000B_Glass wool includes both inorganic and organic substances. The basic organic substances are phenol, formaldehyde and methanol._x000B_Formaldehyde exposure has been associated with reproductive effects such as menstrual disorders and pregnancy problems in female workers. The EPA has classified formaldehyde as Class B1, probable human carcinogen, on the basis of findings of nasal cancer in animal studies and limited human data. Phenol has been shown to cause damage to the liver, kidney and cardiovascular system in animal studies._x000B_Acute exposure to methanol (usually by ingestion) is well known to cause blindness and severe metabolic acidosis, sometimes leading to death. Chronic methanol exposure, including inhalation, may cause central nervous system disturbances possibly leading to blindness. The available data is not sufficient to classify either phenol or methanol as to potential human carcinogenicity._x000B_Formaldehyde phenol and methanol also are VOCs which are precursors to ozone formation. Ambient ozone can cause damage to lung tissue, reduction of lung function and increased sensitivity of the lung to other irritants._x000B_The harmful effects of glass wool are investigated and possible actions to be taken are determined in this study