TRANSLATION OF THE QURAN INTO PERSIAN AND EARLY PERSIAN COMMENTARIES

Kur'an-ı Kerim, tüm insanlığa gönderilmiş ilahi mesajclır. Bu mesaj, yalnız onun indiği dilin sahiplerini değil tüm insanlığı ilgilenclirmektedir. Öyleyse bu mesajı farklı kültürlerden insaniann anlamalan için o dillere çevirmek zorunluluk arzeanektedir. Ancak Kur'an'ın eliğer dillere çevrilip çevril.meyeceği tarih boyu tarnşılmış, konu hakkında olumlu olumsuz görüşler ileri sürülmüştür. Biz, bu makalede Kur'an'ın Farsça'ya çevirisinin tarihi sürecini ele aldıktan sonra Farsça olarak yazılan ilk tefsiı:ler hakkında bilgi verelik Burada işlenen tefsirlerin özelliği ise günümüze ulaşmalan ve matbu olmalaoclır. Çalışmamızda sırasıyla Tabeî´ tefsirinin tercümesi, İsferayini ve Sudbacli tefsirlerini tarııtarak birer örnekle okuyucuya bilgi vermeyi amaçladık. Bu nedenle çalışmarnızı, V. Hicri asır sonuna kadar olan zamanla sınırlamayı uygun gördük. Hicri VI. Asır başlı başına ayn bir makalede ele alınacaktır. Holy Quran is the the divine message sene for mankind. This message concerns of all humanity, not jusc the Arabs. Therefore it is necessary to transiate into various languages for those have different cultures and languages to underswıding their Holy Book. However it is cliscussed throughout the history that if the Quran can be translatable and positive and negative opinions have been suggested on this matter. In this arride, firstly we examined histarical process of translation of Quran into Persian and then we gave information about first Quran commentaries that are written in Persiai:ı. Special features of these commentaries are that they are preserved and printed. In our study, we aimed to give information to reader by inttoducing samples from translation of Tabari's commentary and Isfarayini and Surabacli's commentaries. For this reason, we have decided to limit our work until the end of the fifth century a.h. Sixth century Hijri will be dealt with in a separate article in itself