AB üyesi ve aday ülkelerde ekonomik büyüme ve finansal gelişme arasındaki ilişki: Dinamik ve statik panel veri analizi

Bu tezde finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki hem teorik hem de ampirik yaklaşımlarla incelenmiştir. Çalışmanın teorik kısmında finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin gelişimini ve finansal gelişme ile ekonomik büyüme arasındaki bağlantı incelenmiştir. Çalışmanın ampirik kısmında ise Avrupa Birliğine üye ve üyeliğe aday 29 ülkenin oluşturduğu panel veri seti ile sermaye piyasaları ve bankacılık sektörünün ekonomik büyüme üzerine etkileri 1993-2007 yılları için incelenmiştir. Çalışmaya konu olan ülkeler ekonomik gelişmişliklerine göre iki alt gruba ayrılmış ve ilişkinin incelenmesinde statik ve dinamik panel veri analizleri, panel eşbütünleşme analizi ve nedensellik analizleri kullanılmıştır. Statik model regresyon sonuçları, gelişmekte olan ülkelerde bankacılık sektöründeki gelişmenin ekonomik büyüme üstünde daha etkili, gelişmiş ülkelerde ise sermaye piyasalarındaki gelişmenin ekonomik büyüme üstünde daha etkili olduğunu göstermektedir. Dinamik model regresyon sonuçları ise sermaye piyasasındaki gelişmelerin hem gelişmekte olan hem de gelişmiş ülke ekonomilerinde daha etkili olduğunu göstermektedir. Finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki uzun dönemli ilişkinin incelenmesinde Pedroni (1997, 1999) eşbütünleşme analizi yöntemi kullanılmış ve sonuçlar uzun dönemli ilişkinin varlığını desteklemiştir. Finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisinin incelenmesinde Granger (1969) nedensellik ve dinamik nedensellik yaklaşımları kullanılmıştır. Gelişmekte olan ülkelerde bankacılık sektöründeki gelişme ile ekonomik büyüme arasında iki yönlü bir nedensellik tespit edilirken, sermaye piyasasındaki gelişme ile ekonomik büyüme arasında tek yönlü bir nedensellik tespit edilmiştir. Gelişmiş ülkelerde sadece sermaye piyasaları ile ekonomik büyüme arasında bir nedensellik tespit edilebilmiştir. This thesis takes both theoretical and empirical approach to study the relationship between financial development and economic growth. In theoretical part of the study, we examine the development and the motivations behind the theory and analyze the model which explains the link between financial development and economic growth. In empirical part of the study, we investigate the impact of stock markets and banks on economic growth using a panel data set on 29 European Union member and candidate countries for the period 1993-2007. We divide the data set into two sub-groups using the stages of economic development and examine the relation through static and dynamic regression analyses, panel cointegration analyses and causality analyses. Static model regression results indicate that banking development affects economic growth more than stock markets development in developing economies and stock market development affects economic growth more than banking development in developed economies. Dynamic model regression results indicate that stock market development is more efficient both in developing and developed economies. Long run relationship between financial development and economic growth is examined by using Pedroni (1997, 1999) cointegration analysis and results support the existence of the relation. We examined the direction of causality between financial development and economic growth using both Granger (1969) causality and dynamic causality approaches. In developing countries, a bidirectional casual relation exists between banking development and economic growth while there is only a unidirectional relation exists between stock market development and economic growth. In developed countries, the only casual relation exists between stock market development and economic growth