Denizellik ile Karasallığın Vejetasyon ve Mevsim Süreleri Üzerine Etkileri; Türkiye’nin Kuzeydoğusu Örneği

The study field is located in the boundaries of two regions in the northeast of Turkey. These regions are the Black Sea Region where the maritime climate is dominant and the East Anatolian Region where the continental climate is dominant. The study area includes Trabzon and Rize from the coastal stations, and Erzurum, Kars and Ardahan from the midlands. These stations were torn by Çoruh depression and divided from each other by East Black Sea mountain ranges. Consequently, maritime effect cannot infiltrate into the midlands. Limitation of maritime effect in the coastal region because of high mountain ranges caused climatic features of these stations to be very different from each other. Furthermore, in contrast to the global tendency, the intensity of continentality caused an increase from the north to south. Great differences on climatic season duration and vegetation periods have been determined in the field of study where continental effects increase from north to south and from west to east. While winter season covers five months and summer season extends up to four months in coastal regions of Trabzon and Rize, transition seasons are nearly 45 days. The duration of winter season in inland stations of Erzurum and Kars is nearly eight months and other seasons are nearly 45 days. In Ardahan, where continentality is dominant, summer season is not experienced literally and it is determined that winter season covers a period of nine months and there are transition seasons lasting up to 45 days. The conditions of maritime and continentality have influenced vegetation periods and while plants can show a development in the coast for a long period of the year, the vegetation period in midlands is 100 days shorter with respect to the coastĠnceleme alanı Türkiye’nin kuzeydoğusunda, iki bölge sınırları içinde bulunur. Bu bölgeler denizel iklimin hâkim olduğu Karadeniz Bölgesi ile karasal iklimin egemen olduğu Doğu Anadolu Bölgesidir. ÇalıĢmada, kıyı istasyonlardan Trabzon ve Rize, iç kısımda ise Erzurum, Kars ve Ardahan istasyonları ele alınmıĢtır. Bu istasyonlar Çoruh depresyonu ile yarılmıĢ Doğu Karadeniz sıradağlarıyla birbirinden ayrılmıĢtır. Bu nedenle denizel etki iç kısma sokulamaz. Denizel etkinin yüksek sıradağlar nedeniyle kıyıda sınırlanması bu istasyonların iklim özelliklerinin de birbirinden çok farklı olmasına neden olmuĢtur. Hatta karasallığın Ģiddeti, küresel eğilimin aksine kuzeyden güneye doğru artmasına neden olmuĢtur. Karasal etkilerin kuzeyden güneye ve batıdan doğuya doğru arttığı inceleme alanında, klimatik mevsim süreleri ve vejetasyon devrelerinde büyük farklılıklar tespit edilmiĢtir. Kıyıda yer alan Trabzon ve Rize’de kıĢ mevsimi beĢ aya, yaz mevsimi ise dört aya kadar uzarken geçiĢ mevsimleri yaklaĢık 45 gün kadardır. Ġç kısımda bulunan Erzurum ve Kars’ta kıĢ mevsiminin süresi yaklaĢık sekiz ay kadar iken diğer mevsimler 45 gün kadardır. Karasallığın hâkim olduğu Ardahan’da ise gerçek anlamda yaz mevsimi yaĢanmamakta olup dokuz ay süren bir kıĢ mevsimi ile 45 gün süren geçiĢ mevsimlerinin olduğu tespit edilmiĢtir. Denizellik ve karasallık durumu vejetasyon devrelerine de yansımıĢ olup kıyıda yılın büyük bir bölümünde bitkiler geliĢme gösterebilirken iç kısımda vejetasyon devresi kıyıya göre 100 gün kısalmıĢtır