ATRİYAL FİBRİLASYONUN YAŞAM KALİTESİ ÜZERİNE ETKİSİ ANKETİ’NİN GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI

ÖZET ATRİYAL FİBRİLASYONUN YAŞAM KALİTESİ ÜZERİNE ETKİSİ ANKETİ’NİN GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI Güneş F. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç Hastalıkları Hemşireliği Programı Yükseklisans Tezi, Aydın, 2019. Bu çalışma; “Atriyal Fibrilasyonun Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi Anketi”nin [Atrial Fibrillation Effect on QualiTy-of-life (AFEQT) Questionnaire] geçerlilik ve güvenilirliğini saptamak, atriyal fibrilasyonlu (AF) hastaların yaşam kalitesini değerlendirmek ve yaşam kalitesi ile ilişkili faktörleri incelenmek amacıyla yapılmıştır. Kesitsel ve metodolojik tipte planlanan araştırmaya, Aydın Devlet Hastanesi Kardiyoloji Servisi, Nöroloji Servisi ve Kardiyoloji Polikliniği'nde AF tanısı ile takip edilen, 18 yaş ve üzerinde 204 hasta dahil edilmiştir. Araştırmanın örneklemi geçerlilik güvenilirlik çalışmalarında soru başına en az 10 kişi alınması dikkate alınarak oluşturulmuştur. Veriler, yapılandırılmış soru formu, AFEQT ölçeği ve Toronto Üniversitesi atriyal fibrilasyon şiddeti ölçeği (AFSS) kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, ortalama±standart sapma, ortanca, mod, sayı, yüzde dağılımları, student t testi, faktör analizi, Cronbach Alfa, madde-toplam korelasyon ve pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Ölçeğin dil eşdeğerliğinin ve kültürel uyumunun sağlanması için; Türkçe’ye çevirisi, geri çevirisi, uzman paneline sunumu ve ön uygulaması yapılmıştır. Ölçeğin güvenilirliğini belirlemek için; iç tutarlılık, madde toplam korelasyon ve genel-alt boyut korelasyon analizleri yapılmıştır. Ölçeğin Cronbach Alfa katsayı değeri 0,91olarak hesaplanmıştır. Madde-toplam korelasyon katsayı değerlerinin 0,36-0,91 arasında ve genel-alt boyut korelasyon katsayı değerlerinin 0,26-0,81olduğu saptanmıştır. Yapılan analiz sonuçlarına göre AFEQT ölçeğinin güvenilir olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin geçerliliğini saptamak amacıyla yapı, ayırt edici ve eş zaman geçerliliğine yönelik analizler yapılmıştır. Faktör analizi sonuçlarına göre, faktörlerin değerlerinin 0,37-0,94 arasında olduğu ve anlam yönünden dört alt boyutta toplanması uygun bulunmuştur. Ayırt edici geçerlilikte ise atriyal fibrilasyonda risk faktörlerine (yaş, cinsiyet, hipertansiyon (HT), diabetus mellitus (DM), serebra vasküler olay (SVO), böbrek hastalıkları, akciğer hastalıkları, kalp yetmezliği ve damar tıkanıklığına) yönelik değerlendirme yapılmış ve anlamlılık saptanmıştır. Eş değer zaman korelasyon analizinde ise anlamlık saptanmıştır. Sonuç olarak, AFEQT ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirliği Türk toplumu için uygun bulunmuştur. Ayrıca araştırmaya dahil edilen AF’li hastaların yaşam kalitelerinin düşük olduğu saptanmıştır. AFEQT ölçeğinin AF’li hastaların yaşam kalitesini değerlendirmede kullanılabileceği önerilmektedir.İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI i TEŞEKKÜR ii İÇİNDEKİLER iii SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ vi RESİMLER DİZİNİ viii TABLOLAR DİZİNİ ix ÖZET x ABSTRACT xii 1. GİRİŞ 1 1.1. Problemin Tanımı ve Önemi 1 1.2. Araştırmanın Amacı 3 2. GENEL BİLGİLER 4 2.1. Atriyal Fibrilasyon Tanımı 4 2.2. Atriyal Fibrilasyonun Epidemiyolojisi 4 2.3. Atrial Fibrilasyonun Fizyopatolojisi 5 2.4. Atriyal Fibrilasyona Neden Olan Risk Faktörleri 8 2.5. Atriyal Fibrilasyonun Belirti ve Bulguları 9 2.6. Atriyal Fibrilasyonun Komplikasyonları 10 2.7. Atriyal Fibrilasyon Tipleri 10 2.8. Atriyal Fibrilasyonda Tanılama 11 2.8.1. Elektrokardiyogram ( EKG ) 12 2.8.2. Holter Monitörü 13 2.8.3.Portatif Olay Kaydedici Monitör 14 2.9. Atriyal Fibrilasyonda Tedavi Yöntemleri 14 2.9.1. Atriyal Fibrilasyonda Hız Kontrolü 15 2.9.2. Atriyal Fibrilasyon’da Ritim Kontrolü 17 2.9.2.1. Atriyal fibrilasyonda farmakolojik kardiyoversiyon 17 2.9.2.2. Atriyal fibrilasyon elektriksel kardiyoversiyon 18 2.9.2.3. Atriyal fibrilasyonda ablasyon tedavisi 18 2.9.3. Atriyal Fibrilasyon’da Antitrombolitik ve Antikoagülan Tedavi 19 2.9.3.1. Asatil salisalik asit (Aspirin) 22 2.9.3.2. Klopidogrel (Plavix, Karum) 22 2.9.3.3. Varfarin ( Coumadin) 23 2.9.3.4. Yeni nesil oral antikoagülanlar 24 2.9.3.4.1. Dabigatran 25 2.9.3.4.2. Rivaroksaban 25 2.9.3.4.3. Apiksaban 26 2.10. Atriyal Fibrilasyonlu Hastalarda Yaşam Kalitesi 26 3. GEREÇ VE YÖNTEM 28 3.1. Araştırmanın Amacı 28 3.2. Araştırmanın Soruları 28 3.3. Araştırmanın Yöntemi 28 3.4. Araştırmanın Yapıldığı Yer ve Özellikleri 28 3.5. Araştırmanın Zamanı 29 3.6. Çalışma Takvimi 29 3.7. Araştırmanın Evreni ve Örneklemi 29 3.8. Araştırmaya Alınma ve Dışlanma Kriterleri 30 3.8.1. Araştırmaya Alınma Kriterleri 30 3.8.2. Araştırmadan Dışlanma Kriterleri 30 3.9. Veri Toplama Araçları 30 3.9.1. Yapılandırılmış Soru Formu 30 3.9.2. “Atriyal Fibrilasyonlu Hastalarda Yaşam Kalitesini Değerlendirme Ölçeği=Atrial Fibrillation Effect on QualiTy-of-life Questionnaire (=AFEQT)” Ölçeği 31 3.9.3. Toronto Üniversitesi Atriyal Fibrilasyon Şiddeti Ölçeği (AFSS) 32 3.10. Ön Uygulama 33 3.11. Veri Toplama Araçlarının Uygulanması 34 3.12. Verilerin Değerlendirilmesi 34 3.13. Değişkenler 35 3.14. Araştırmanın Sınırlılıkları 35 3.15. Araştırmanın Etik Yönü 35 4. BULGULAR 36 4.1. Katılımcıların Sosyo-Demografik Özellikleri, Sağlık Durumu ve Alışkanlıkları 36 4.2.AFEQT Ölçeği Madde Bildirilme Oranları/yüzde dağılımları ve Tanımlayıcı İstatistikler 38 4.3. AFEQT Ölçeği Geçerlilik Bulguları 41 4.4. AFEQT Ölçeği Güvenirlik Bulguları 47 4.5. Genel ve Alt Boyutların Tanımlayıcı İstatistikleri 48 5. TARTIŞMA 50 6. SONUÇ VE ÖNERİLER 60 6.1. Sonuçlar 60 6.2. Öneriler 62 KAYNAKLAR 63 EKLER 78 ÖZGEÇMİŞ 10