Plangebied Nederlands Hervormde Kerk te Zegveld, gemeente Woerden; archeologisch vooronderzoek: een bureauonderzoek: RAAP-RAPPORT 3725

In opdracht van Hervormde gemeente Zegveld heeft RAAP in januari 2019 een archeologisch vooronderzoek in de vorm van een bureauonderzoek uitgevoerd voor het plangebied Nederlands Hervormde Kerk te Zegveld in de gemeente Woerden. Het onderzoek vond plaats in het kader van een omgevingsvergunning. Binnen de diepte van de voorgenomen ingrepen zijn archeologische resten te verwachten van voorgangers van het huidige kerkgebouw, in de vorm van gemetselde funderingen, en begravingen uit de periode 1312 – 1861. In hoeverre deze resten nog in context aanwezig zijn en in gave, onverstoorde toestand, is sterk afhankelijk van hoe de sloop van de oude kerk in 1861 is uitgevoerd. Als de werkzaamheden volgens bestek zijn uitgevoerd zal binnen de nu geplande ontgravingsdiepte slechts baksteen- en mortelpuin worden aangetroffen en losse botfragmenten van niet in hun geheel geruimde graven. Geen van deze vondsten zullen naar verwachting nog in de oorspronkelijke context verkeren. Zijn de sloop- en ruimingswerkzaamheden in 1861 echter niet (geheel) volgens bestek uitgevoerd, dan kunnen nog in context en in verband liggende gemetselde funderingen worden aangetroffen, alsmede (delen van) niet geruimde graven. Aangezien de ruimte onder de huidige vloer niet goed toegankelijk is voor verkennend of karterend booronderzoek (er ligt een tropisch houten vloer die men wellicht in ongeschonden staat wil doorverkopen na het leggen van de nieuwe vloer en het voorboren van gaten is dan niet raadzaam) en omdat het lastig is om middels booronderzoek funderingen op te sporen dan wel onderscheid te maken tussen vaste funderingen en puin. Daarnaast is het ook lastig om in de boor botmateriaal dat uit verstoorde context stamt te onderscheiden van botmateriaal uit niet-verstoorde context. Daarom wordt booronderzoek afgeraden. Alleen gravend onderzoek zal voldoende uitsluitsel geven omtrent de staat van het bodemarchief. Daarom wordt aanbevolen om na verwijdering van de houten vloer door middel van gegraven kijkgaten of – wanneer daarvoor een profiel noodzakelijk is – proefsleuven te beoordelen in hoeverre en tot hoe diep sprake is van verstoring als gevolg van de sloop van de oude kerk in 1861 en of verder onderzoek wel zinnig en nuttig is. Van belang hierbij is het onderzoeken van zowel de zone binnen de nieuwe kerk die tevens binnen de zone van de oude kerk valt als de zone binnen de nieuwe kerk die buiten de zone van de oude kerk valt (de noordoost- en noordwestvleugel). Blijkt nader onderzoek zinnig en nuttig te zijn, dan kan het onderzoek worden voortgezet in de vorm van een opgraving met het doel om de in het plangebied aanwezige archeologische resten in context te documenteren en zo nodig bergen. Blijkt nader onderzoek niet zinnig en nuttig te zijn, dan zal tijdens de werkzaamheden in de bodem nog wel los vondstmateriaal aangetroffen kunnen worden. Van belang kan dan bijvoorbeeld menselijk botmateriaal zijn dat bij de ruiming van de graven in 1861 over het hoofd gezien is (dit gebeurt bij het ruimen van grafvelden altijd) en dat de gemeente zal wille herbegraven zoals dat ook in 1861 is gebeurd