Eindrapportage archeologisch vooronderzoek (7024.002) Dorpsstraat (ong.) te Driel

Gespecificeerde archeologische verwachting bureauonderzoek Op basis van het bureauonderzoek heeft het plangebied een hoge verwachting op het voorkomen van archeologische resten en/of sporen uit de Vroege-Bronstijd t/m de Vroege-IJzertijd en een middelhoge verwachting uit de perioden Midden-IJzertijd t/m Vroege-Middeleeuwen. In het Laat-Neolithicum werd de Homoet-Kamp stroomgordel actief direct ten westen van het plangebied. De oevers van deze stroomgordel vormden in de Bronstijd, IJzertijd en mogelijk reeds in het Laat-Neolithicum interessante vestigingslocaties. Vandaar dat in de top van de oeverafzettingen archeologische resten uit deze perioden verwacht worden. Nadat de Homoet-Kamp buiten gebruik raakte (in de Vroege-Bronstijd), kwam het plangebied in een komgebied te liggen. In de Midden-IJzertijd raakte de Nederrijn actief en werd een pakket komklei afgezet in het plangebied. Het plangebied was vanaf deze tijd vermoedelijk minder geschikt voor bewoning. Hogere delen van de oever kunnen mogelijk nog enige tijd een hoger deel van het landschap gevormd hebben. In de Middeleeuwen is Driel ontstaan en op basis van historische gegevens bestond de nederzetting in ieder geval al in de 12e eeuw. Het plangebied lag echter buiten de dorpskern van Driel. Op kaarten vanaf het begin van de 19e eeuw is een huis te zien direct ten noordwesten van het plangebied. Het wordt uit het bureauonderzoek niet duidelijk wanneer dit huis gebouwd is. In het plangebied zelf zijn geen aanwijzingen gevonden voor archeologische bewoningsresten uit de Late-Middeleeuwen en Nieuwe tijd. Dit deel was in gebruik als weiland en bouwland. In de Tweede Wereldoorlog lag het plangebied mogelijk in een dropzone voor operatie Market Garden. In het plangebied kunnen daarom resten van parachutes en achtergelaten materieel voorkomen. Ook waren op deze locatie enkele honderden Poolse soldaten gelegerd die gedurende enkele dagen onder zwaar vuur van het Duitse leger lagen. In het plangebied kunnen daarom ook resten van munitie of mogelijk loopgraven of stellingen verwacht worden. Resultaten inventariserend veldonderzoek De resultaten van het inventariserend veldonderzoek (IVO, verkennende fase) bevestigen de verwachte bodemopbouw en daarmee de paleogeografische ontwikkeling van het plangebied. Veelal tussen 300 en 400 cm -mv bevindt zich de top van Pleistocene rivierterrasafzettingen die waarschijnlijk tot het Laagterras behoren en bestaan uit grijs gekleurde, kalkrijk zwak siltig, zwak kleiig, matig grof tot zeer grof zanden. Hierboven is een pakket kalkrijke oeverafzettingen aanwezig die gesedimenteerd zijn tijdens de actieve fase van de nabijgelegen Homoet-Kamp stroomgordel en een kenmerkende fining upward sequentie vertoond (verfijning van textuur in opwaartse richting). In de top van dit pakket oeverafzettingen is een vegetatiehorizont aanwezig, tussen gemiddeld 125 en 140 cm -mv. Het pakket oeverafzettingen wordt afgedekt door komafzettingen welke gesedimenteerd zullen zijn vanaf het moment dat de ten noorden gelegen Nederrijn stroomgordel actief werd, vanaf de Midden-IJzertijd. Over het algemeen geldt voor het plangebied dat moderne bodemverstorende ingrepen zich beperkt hebben tot de huidige bouwvoor. Alleen bij twee boringen nabij het ten noordwesten gelegen bestaande boerenerf zijn in de bovenste meter resten puinresten, recent glas, kolengruis en plastic aangetroffen. Deze verstoringen en opmenging van moderne antropogene resten zijn waarschijnlijk het gevolg van lokale graafwerkzaamheden door de bewoners van het boerenerf. Conclusie De aangetroffen vegetatiehorizont in de top van de oeverafzettingen, tussen gemiddeld 125 en 140 cm -mv, vormde mogelijk een bewoonbaar niveau vanaf het Laat-Neolithicum. Hierin zijn geen archeologische indicatoren of aanwijzingen voor betreding of bewerking aangetroffen. Toch kunnen deze, gezien de verkennende aard van het booronderzoek, niet uitgesloten worden. Het gehele plangebied behoud dan ook zijn hoge verwachting op het voorkomen van archeologische resten en/of sporen uit de Vroege-Bronstijd t/m de Vroege-IJzertijd en middelhoge verwachting uit de perioden Midden-IJzertijd t/m Vroege-Middeleeuwen. Ook behoud het plangebied zijn hoge verwachting op het voorkomen van resten van munitie of mogelijk loopgraven of stellingen uit de Tweede Wereldoorlog (vooral tijdens operatie Market Garden). Advies Momenteel zijn er nog geen nadere plannen bekend ten aanzien van ontwikkelingen die binnen het plangebied zullen worden uitgevoerd. De verstoringsdiepte is daarmee ook nog niet bekend. Indien de verstoringen beperkt blijven tot de bovenste 100 cm -mv/1 m -mv van de bodemopbouw, wordt door Econsultancy de aanbeveling gedaan om geen vervolgonderzoek te laten uitvoeren. Hiermee wordt een bufferzone van circa 25 cm gehandhaafd tot aan het potentiele archeologische niveau van de aanwezige vegetatiehorizont in de top van de oeverafzettingen. Indien er wel bodemingrepen zullen worden uitgevoerd die dieper reiken dan 100 cm -mv/1 m -mv, adviseert Econsultancy om binnen het plangebied een aanvullend karterend booronderzoek te laten uitvoeren met een dichtheid van 30 boringen per hectare (verspringend boorgrid van 17 x 20 meter-methode met boordiameter 12 cm edelmanboor, methode C2 conform de Leidraad inventariserend veldonderzoek; Deel: karterend booronderzoek, versie 2.0). Ten aanzien van de kans op aanwezigheid resten/structuren uit de Tweede Wereldoorlog (operatie Market Garden), wordt geadviseerd voor het plangebied een historisch onderzoek NGE (Niet Gesprongen Explosieven) met een navolgend onderzoek oppervlaktedetectie NGE te laten uitvoeren, waarmee het benaderen van potentiële Tweede Wereldoorlog resten/structuren onder archeologische begeleiding kunnen worden benaderd. Er is geprobeerd een zo gefundeerd mogelijk advies te geven op grond van de gebruikte onderzoeksmethode. Ook wanneer vervolgonderzoek niet noodzakelijk is bij verstoringen die zich zullen beperken tot 100 cm -mv/1 m -mv, kan de aanwezigheid van archeologische sporen of resten in het plangebied nooit volledig worden uitgesloten. Econsultancy wil de opdrachtgever er daarom ook op wijzen dat, mochten tijdens de geplande werkzaamheden toch archeologische waarden worden aangetroffen, er conform artikel 5.10 van de Erfgoedwet uit juli 2016 een meldingsplicht geldt bij het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed ), de gemeente Overbetuwe of de provincie Gelderland