BAAC Rapport V-18.0321

In opdracht van de gemeente Haaren heeft het onderzoeks- en adviesbureau BAAC een archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd voor het plangebied ‘Herinrichting Torenstraat/Helvoirtsestraat te Helvoirt. Aanleiding voor het onderzoek is de geplande herinrichting van deze straten. Uit het bureauonderzoek blijkt dat het plangebied deel uitmaakt van een relatief hoog gelegen dekzandrug/welving, in de directe nabijheid van een (momenteel watervoerende) dalvormige laagte. Dergelijke gebieden op een landschappelijke gradiënt waren van oudsher aantrekkelijke vestigingsgebieden. Dit blijkt ook uit de bekende archeologische waarden; in de omgeving van het plangebied zijn archeologische vondsten aangetroffen uit de prehistorie, Romeinse tijd, middeleeuwen en nieuwe tijd. De huidige Torenstraat en Helvoirstsestraat dateren in ieder geval uit begin 19de eeuw, maar hebben al een middeleeuwse herkomst. Als gevolg van de plaggenbemesting, het opbrengen van nederzettingsafval en egalisatie is in het plangebied naar verwachting een cultuurdek van 50 à 80 cm dik aanwezig, waardoor eventuele archeologische waarden in de ondergrond tegen diepe verstoringen beschermd zullen zijn. Door het eeuwenlange gebruik van het gebied als bouwland, nederzetting en voornamelijk infrastructuur zal de natuurlijke bodem naar verwachting op de hogere delen van het landschap tot in de top van de C-horizont zijn afgetopt, terwijl in de lagere delen de bodem nog intact zal zijn. Door het graven van leidingsleuven zal de bodem plaatselijk dieper zijn verstoord. De exacte diepte en omvang van deze verstoringen in het plangebied is echter niet bekend. Uit ervaring met archeologisch onderzoek ter hoogte van bestaande wegen blijkt dat de bodem plaatselijk door recente ingrepen dieper verstoord is, terwijl elders sprake is van een geringe afdekking met daaronder nog een intact archeologisch niveau met sporen. Op basis van het bureauonderzoek is aan het gehele plangebied een hoge verwachting toegekend voor archeologische resten van landbouwers (nederzettingsresten, graven en dergelijke) uit het neolithicum tot en met de volle middeleeuwen. Voor archeologische resten van jager-verzamelaars (vuursteenvindplaatsen) uit het laat-paleolithicum tot en met het neolithicum geldt vanwege de verwachte aftopping van de natuurlijke bodem een lage tot middelhoge verwachting. Voor de locaties grenzend aan oude erven en tuinen geldt een hoge verwachting voor onverstoorde archeologische waarden (nederzettingsresten) uit de late middeleeuwen en nieuwe tijd. Binnen het gehele plangebied kunnen aan infrastructuur en landinrichting gerelateerde archeologische waarden aanwezig zijn uit de late middeleeuwen en nieuwe tijd. Het gebruik van het plangebied als weg vormt een beperking voor onderzoek. Door de aanwezige kabels en leidingen is het niet verantwoord om een boor- of proefsleuvenonderzoek ter hoogte van de trottoirs uit te voeren en zou dit midden op de weg moeten plaatsvinden. Derhalve wordt geadviseerd de graafwerkzaamheden die dieper dan 50 cm –mv reiken, archeologisch te begeleiden (protocol opgraven). Indien de graafwerkzaamheden niet dieper dan 50 cm –mv reiken, zal het archeologisch niveau naar verwachting niet verstoord raken en is geen vervolgonderzoek noodzakelij