Archeologische begeleiding t.b.v. verbetering Boezemkaden Polder Purmer, gemeenten Waterland, Edam-Volendam en Purmerend

In opdracht van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier heeft RAAP in april/mei 2016 ter plaatse van de polderdijk rond de polder Purmer een archeologische begeleiding uitgevoerd. Het onderzoek was nodig in verband met verbetering van de boezemkade. Voor het uitgraven of verbreden van sloten op zes locaties langs het tracé – met een verwachting voor archeologische vindplaatsen uit de Nieuwe tijd – zijn de graafwerkzaamheden onder archeologische begeleiding uitgevoerd. De natuurlijke bodemopbouw in het oosten van de polder (werkputten 1, 2 en 3) was regelmatig. De basis van het profiel bestaat uit lichtgrijs, zandige klei met weinig riet. Daarboven zijn verschillende veenlagen aangetroffen, waaronder een circa 50 cm dik pakket rietveen. De top van het veen is licht veraard en ligt direct onder de bouwvoor. De aangetroffen veenlagen maken deel uit van het Hollandveen Laagpakket (onderdeel van de Formatie van Nieuwkoop). De klei die eronder ligt, is waarschijnlijk zeeklei, die vanaf 5.000 voor Chr. tijdens perioden met een verhoogde activiteit vanuit de zee werd afgezet (Laagpakket van Wormer). In de werkputten 1, 2 en 4 zijn puinresten aangetroffen op het maaiveld. Dit kan een aanwijzing zijn op deze locaties voor de verwachte voormalige boerderijen of bijgebouwen daarvan, overeenkomstig de verwachting uit het vooronderzoek. In werkput 1 betreft dit een zone ten oosten van S1 en S2, en in werkput 2 een zone ter hoogte van profiel 2. In werkput 4 is behalve puin een deel van een muur aangetroffen (S7). In werkput 3 is de aanwezigheid van een houten paal met ernaast rechtopstaande planken, gecombineerd met de aanwezigheid van puin en aardewerk, mogelijk een aanwijzing voor de aanwezigheid van een windmolen op deze locatie. De locatie ligt in de buurt van de plek waar een vroeg 17e-eeuwse grondzeiler (de 1e plek van de Verzette Gang) wordt vermoed (Nales, 2012; www.molendatabase.org nr. 15873). De aangetroffen materiaalcategorieën zijn aardewerk, bouwmateriaal, bot en leer. De vondsten zijn verdeeld over een aantal van de locaties aangetroffen. Vondstnummer V1 (8 scherven, 1 stuks pijpaarde) is aangetroffen in S1 en S2, dus bij de puinconcentratie net ten oosten daarvan. Dit zou een boerderijlocatie kunnen betreffen. Deze vondsten dateren in hoofdzaak uit de periode 16001800. Vondstnummer V3 (18 stuks keramiek) is aangetroffen nabij de muur (S7) in put 4: ook hier kan dit duiden op de resten van een nabij gelegen boerderij. De vondsten zijn divers, en daardoor niet nader te dateren dan 1500-1800. Vondstnummer V2 tenslotte (3 scherven uit de periode 15001700 en de runderkies), uit een laag direct bij S6, kunnen mogelijk gerelateerd worden aan de resten van een windmolen, ergens in de directe omgeving. De binnen het plangebied aangetroffen sporen zijn gedocumenteerd. Hier wordt dus ook geen verder onderzoek aanbevolen. Wel wordt aanbevolen bij toekomstige ontwikkelingen in de directe nabijheid van genoemde plekken hier wel rekening mee te houden en hier vooraf archeologisch onderzoek naar te laten uitvoeren