2019-01/01

Er is een archeologisch onderzoek uitgevoerd in plangebied Hegedyk 2 Easterwierum, gemeente Súdwest-Fryslân, provincie Fryslân. De aanleiding voor het onderzoek is de geplande sloop van de huidige stal en vervanging door een grotere stal met mestkelders op ongeveer dezelfde locatie. De voorgenomen bodemingrepen kunnen leiden tot aantasting van in de ondergrond aanwezige archeologische waarden. Het doel van het onderzoek is om vast te stellen wat de kans is op de aanwezigheid van archeologische waarden. Het onderzoek bestaat uit een bureauonderzoek en een karterend veldonderzoek. Uit het plangebied zijn geen archeologische vondsten of terreinen bekend (Archis3). Uit de historische kaarten blijkt dat het plangebied tot in de twintigste eeuw onbebouwd was en uit een perceel bestond dat ten westen lag van de huisterp waarop een boerderij staat. Volgens de FAMKE ligt het plangebied in een zone waarin geen rekening hoeft te worden gehouden met resten van bewoning uit de steentijd. In het gebied bestaat volgens het gespecificeerd verwachtingsmodel met name kans op de aanwezigheid van resten van bewoning uit de ijzertijd tot en met de middeleeuwen die verwacht moeten worden in de top van veen of in de daarboven gelegen klei. Tevens kunnen resten (vulling) aanwezig zijn van de rond de huisterp gelegen gracht of een daarop uitkomende sloot. Uit de resultaten van het met een guts verrichte karterend booronderzoek blijkt dat in het plangebied een toplaag aanwezig is van vergraven klei die waarschijnlijk is opgebracht bij het uitgraven van de ruimte voor de mestkelder van de huidige stal. Hieronder zijn op vijf van de zes boorpunten natuurlijke afzettingen van door zandlaagjes onderbroken klei aangetroffen. Het milieu waarin deze afzetting is gevormd, lijkt nooit geschikt geweest te zijn voor bewoning. Op één boorpunt (in de uiterste noordhoek van het plangebied), wijkt de bodemopbouw af doordat hier onder een tachtig centimeter dikke toplaag een ongeveer vijf centimeter dik pakket samengedrukte plantenresten is aangetroffen met daaronder en pakket zwak venige klei. Het lijkt hier te gaan om afzettingen die zijn gevormd in een oeverzone. Selectie-advies door drs. R. Exaltus (senior KNA-archeoloog/prospector) Uit de resultaten van het booronderzoek blijkt dat op vijf van de zes punten onder de recente toplaag afzettingen aanwezig zijn die zijn gevormd in een milieu dat niet geschikt was voor bewoning. Hier geven de resultaten van het booronderzoek derhalve geen aanleiding tot het adviseren van archeologisch vervolgonderzoek. De in de noordwestpunt van het plangebied aangetroffen veenlaag is waarschijnlijk gevormd aan de westoever van het vijverachtige deel van de gracht die rond de ten oosten van het plangebied gelegen huisterp lag. Hoewel in een dergelijke veenlaag goed geconserveerde organische resten aanwezig kunnen zijn die informatie kunnen bieden over de bewoning op de naastgelegen huisterp, zullen dergelijke resten eerder zijn neergeslagen aan de tegen de huisterp aangelegen oostoever van de gracht. Naar verwachting zijn dergelijke resten nog in ruime mate aanwezig in de ondergrond van het tussen het plangebied en de boerderij gelegen terreindeel en blijven deze beschikbaar voor toekomstig onderzoek. Er is derhalve geen aanleiding om nader onderzoek te adviseren op en rond de locatie waarop de veenlaag is aangetroffen. Voor het gehele plangebied wordt derhalve geen vervolgonderzoek geadviseerd. Indien bij toekomstig graafwerk onverwachts toch archeologische vondsten worden gedaan of archeologische grondsporen worden aangetroffen, dient hiervan direct melding te worden gemaakt bij de minister conform de Erfgoedwet 2015, artikel 5.10 & 5.11. Met betrekking tot de bevindingen van voorliggend onderzoek dient contact te worden opgenomen met de gemeente Súdwest-Fryslân (Mevr. Y.M. Boonstra). De gemeente heeft dit rapport en het advies op 22 januari 2019 goedgekeurd