Laboratorijska dijagnostika monoklonskih gamapatija danas

Monoklonske gamapatije (MG) spadaju u veliku skupinu imunoproliferativnih bolesti koje karakterizira proliferacija jednog ili više klonova diferenciranih B limfocita, gdje svaki od njih stvara monoklonski protein (M-protein). Najčešći M-protein je imunoglobulin G (IgG), rjeđe imunoglobulin A (IgA) i imunoglobulin M (IgM), a vrlo rijetko IgD i IgE. Klinički simptomi MG određuju oblik same bolesti. Tako razlikujemo benigne MG koje prati koncentracija M-proteina manja od 20 g/L, normalna sinteza imunoglobulina, negativan nalaz monoklonskih slobodnih lakih lanaca kapa ili lambda tipa (Bence Jones proteini - BJP) u serumu i/ili urinu, kao i odsutnost porasta koncentracije M-proteina nakon nekoliko narednih godina. Maligne MG karakterizira koncentracija M-proteina veća od 20 g/L, odsutnost sinteze neuključenih imunoglobulina te pozitivan nalaz BJP κ ili λ tipa u serumu i/ili urinu kod 80-96 % bolesnika. Dijagnoza MG osniva se na tri ključna nalaza - nalaz M-proteina u serumu i/ili urinu - infiltracija koštane srži plazma stanicama (>/= 10 %) - nalaz osteolitičkih žarišta kao i disfunkcija jednog ili više organa Laboratorijski postupnik evaluacije M-proteina sadrži više koraka: - vizualni pregled elferograma zbog eventualnog nalaza M-proteina - ako postoji klinička sumnja na postojanje MG, kvantitativno se odrede IgG, IgA, IgM te učini imunofiksacija (IF) seruma za definiranje M-proteina - potvrdi li IF nalaz intaktne molekule M-Ig treba provjeriti i sintezu BJP - osim navedene elektroforeze i IF seruma od ostalih testova u serumu još se određuju albumin, beta-2-mikroglobulin, kreatinin i kalcij. Isto tako, od hematoloških pokazatelja potrebno je odrediti sedimentaciju eritrocita, hemoglobin i diferencijalnu krvnu sliku. Koristeći danas dostupne metode u postupniku laboratorijske evaluacije M-proteina, moguće je u jednom danu izdati relevantne nalaze koje će ubrzati dijagnozu, a time i početak terapije MG