Współcześni amerykańscy pisarze polskiego pochodzenia : studium twórczości Anthony'ego Bukoskiego i Stuarta Dybka

Rozprawa doktorska pt. „Współcześni amerykańscy pisarze pochodzenia polskiego. Studium twórczości Anthony’ego Bukoskiego i Stuarta Dybka” jest analizą utworów literackich Dybka i Bukoskiego w kontekście kulturowym, jak i w ujęciu historyczno-kulturowym. Jest to istotne ponieważ Polacy w Stanach Zjednoczonych tworzyli grupę zamkniętą, nie chcieli się zamerykanizować, często tworzyli enklawy i bronili swojej polskości z trudem akceptując fakt, że mogliby do ojczyzny nie wrócić. Pisząc o kulturowych aspektach twórczości pisarzy amerykańskich pochodzenia polskiego autorka rozprawy zwraca szczególną uwagę na przedstawienie polskich tradycyjnych wartości, takich jak rodzina i religia. Polska więź narodowa jest u swojej podstawy więzią rodzinną, a przekazywanie dziedzictwa narodowego odbywało się przez długie okresy niewoli nie przez instytucje publiczne, ale w domu przez rodzinę. Obyczaje i rytuały zrośnięte są w kulturze polskiej z obyczajami kościelnymi, a na gruncie amerykańskim nadal przekazywane były kolejnym potomkom polskich Amerykanów, którzy wytworzyli (i nadal tworzą) w Stanach Zjednoczonych specyficzną kulturę etniczną Amerykanów polskiego pochodzenia. Rozprawa doktorska składa się z sześciu rozdziałów. We wstępie autorka przedstawia krytykę literatury etnicznej tworzonej w Stanach Zjednoczonych i główne postulaty teoretyków, które pojawiły w obrębie literatury amerykańskiej w ciągu ostatniego półwiecza. Zgodnie z tradycyjnym rozumieniem etniczności i literatury etnicznej, grupy etniczne postrzegane są jako niezmienne, stałe, zmuszone do obrony przed procesami asymilacyjnymi. Natomiast nowy model etniczności stworzony przez Wernera Sollorsa, i wzmocniony postulatami antropologa Michaela Fischera dotyczącymi ciągłego odnawiania się etniczności, przedstawia etniczność jako naturalny i ponadczasowy proces, w trakcie którego grupy etniczne ulegają ciągłym przemianom i definiują się na nowo. W związku z tym, zgodnie z założeniami Sollorsa, etniczne teksty literackie stworzone przez Anthony’ego Bukoskiego i Stuarta Dybka nie są jedynie zapisem odmienności danej grupy etnicznej, ale elementami uczestniczącymi w procesie kreowania nowej tożsamości amerykańskiej. Autorka odwołuje się także do teorii podziału amerykańskich pisarzy pochodzenia włoskiego na „widocznych” i „niewidocznych” przedstawionej przez Freda L. Gardaphé i próbuje dowieść, że Bukoski i Dybek także spełniają kryteria podziału i reprezentują współczesnych, amerykańskich etnicznych autorów „jawnych” (explicit) i „ukrytych” (implicit). W pierwszym rozdziale autorka przedstawia zarys literatury amerykańskiej tworzonej przez Polaków i ich potomków w Stanach Zjednoczonych od przełomu XIX i XX wieku aż do czasów współczesnych, a w kolejnej części rozprawy skupia się na Polonii Amerykańskiej, ukazując procesy asymilacyjne Polaków na gruncie amerykańskim oraz przemiany kultury Amerykańskiej Polonii od tradycji imigracyjnej poprzez tradycję etniczną, aż do tradycji etnicznego pochodzenia. Rozdział trzeci rozprawy poświęcony jest kulturze etnicznej Amerykanów polskiego pochodzenia, który podzielony jest na dwa podrozdziały: w pierwszym z nich autorka przedstawia znaczenie religii rzymskokatolickiej w tworzeniu specyficznej etnicznej kultury Amerykanów polskiego pochodzenia, a w drugim podrozdziale analizuje więzi rodzinne i instytucję rodziny, które także istotnie wpłynęły na tworzenie tej kultury. Rozdział piąty i szósty rozprawy stanowi studium twórczości, najpierw, Anthony’ego Bukoskiego, a następnie Stuarta Dybka, z którego wyłania się obraz kultury etnicznej Amerykanów polskiego pochodzenia i dowodzi podziału sugerowanego przez Freda L. Gardaphé. W świetle tego podziału Bukoski i Dybek pasują do kategorii współczesnych, amerykańskich pisarzy etnicznych, którzy są „jawni” (Bukoski) i „ukryci” (Dybek). W rozdziale siódmym przedstawione są konkluzje, natomiast na końcu rozprawy autorka przedstawia zarys historii emigracji polskiej do Stanów Zjednoczonych z uwzględnieniem najważniejszych dat w dziejach Polonii Amerykańskiej