Role of soft law regulation in shaping the position of individual investor at the stock exchange

Artykuł został zamieszczony w numerze specjalnym czasopisma pt. „Rola prawa w życiu jednostki w ujęciu nauk społecznych”.Wciąż kształtujący się w Polsce rynek kapitałowy, a w tym giełda papierów wartościowych jako bodaj najważniejsza jego instytucja wymaga ciągłego wypracowywania kompleksu różnych instytucji chroniących, a zarazem niezakłócających funkcjonowania uczestniczących w nim podmiotów. Inwestorzy indywidualni, ze względu na stosunkowo mały zaangażowany kapitał i niski stopień zrzeszenia, należą do grupy podmiotów szczególnie narażonych na ryzyka na giełdzie papierów wartościowych. Zagwarantowanie bezpiecznej pozycji prawnej inwestora indywidualnego wymaga przyjęcia mechanizmów prawnych, które niekiedy przestają być jednak wystarczające. Skutecznym rozwiązaniem przeciwdziałającym temu zjawisku są tzw. akty prawa „miękkiego” (ang. soft law). Akty takie, pomimo niezaliczania się do katalogu źródeł prawa powszechnie obowiązującego mogą wyznaczać pożądane zachowania poszczególnych uczestników giełdy, co może pozytywnie przyczynić się do poszanowania ich praw, ustalenia sztywnych ram funkcjonowania na giełdzie czy uzupełnienia luk prawnych innym sposobem, niż klasyczna droga ustawodawcza. Akty soft law mogą też pełnić różne role w zakresie wyznaczania pozycji inwestora indywidualnego – mogą promować korzystne zachowania emitentów względem nich, wytaczać drogę rozwoju ustawodawstwa w tym zakresie czy pełnić choćby funkcję edukacyjną. Wydaje się, że przez wzgląd na wiele pozytywnych cech, jakie posiadają akty prawa „miękkiego”, takich jak elastyczność czy przejrzystość, jak również ich powszechne zaaprobowanie mogą one w przyszłości zyskać duże uznanie i stać się de facto źródłem norm postępowania podmiotów uczestniczących w rynku kapitałowym i kształtować pozycję na nim inwestorów indywidualnych.The still forming Polish capital market and the stock exchange as probably its most important institution requires constant development of the complex of different legal institutions protecting but also non-disturbing the functioning of its participants. Individual investors due to their low engaged capital and level of association are a group particularly vulnerable to risks connected with trade at the stock exchange. Guaranteeing an investor a safe legal position requires adoption of legal instruments which sometimes are insufficient. Soft law acts are one of the most efficient methods of counteracting this phenomenon. Despite the fact that soft law acts are not considered as binding sources of law they may determine desired actions of entities at the stock exchange which may contribute favorably to respect their rights, fix rigid framework of functioning at the stock exchange or fulfill legal loopholes in a way other than traditional legal acts. Soft law may also act as recommendation in the position of an individual investor - they may promote issuers’ positive actions towards them, incorporate postulates on changes in the capital markets law or even serve as educational guides. On grounds of many positive attributes like elasticity or transparency and also their universal acceptance it seems that in the future soft law may obtain appreciation and become de facto a source of behavioral norms and create a position of individual investors at the stock exchange