In dubio pro Europa. German’s European policy in 2005-2013

Wydział Nauk Politycznych i DziennikarstwaPo przejęciu władzy w Niemczech w 2005 r. przez „wielką koalicję” CDU/CSU-SPD mottem działania rządu Angeli Merkel w polityce zewnętrznej stało się stwierdzenie zawarte w umowie koalicyjnej „kontynuacja i nowe wyraziste akcenty”. Sugerowano w ten sposób, że Niemcy zwłaszcza w polityce europejskiej trzymać się będą standardów określonych w przeszłości przez kanclerzy Konrada Adenauera (1949-1963), Helmuta Kohla (1982-1998) i Gerharda Schrödera (1998-2005), ale jednocześnie wykażą zdecydowanie większą aktywność w wybranych przez siebie obszarach integracji europejskiej i większą dbałość o własne interesy w Unii Europejskiej. Nietrudno było zauważyć - co znajduje odzwierciedlenie w pracy - że priorytetem europejskiej polityki Niemiec tzw. I gabinetu A. Merkel (2005-2009) należała reanimacja traktatu konstytucyjnego, w którego przygotowanie w latach 2002-2003 Niemcy zaangażowały sporo sił i środków. Szczególną rolę tutaj odegrała prezydencja Niemiec w Radzie Unii Europejskiej w pierwszej połowie 2007 r. Wypracowała ona koncepcję nowego traktatu („reformującego”, „mini-traktatu”, „traktatu uproszczonego”), który ostatecznie przybrał kształt traktatu z Lizbony. Drugim ważnym obszarem badań, ale nie traktowanym już w sposób szczególny przez Berlin jak to miało miejsce w latach dziewięćdziesiątych XX w., była analiza zaangażowania Niemiec w dalszy proces poszerzania Unii Europejskiej o nowe państwa. W pierwszej kolejności skupiono się na niemieckim wsparciu dla europejskich aspiracji Rumunii i Bułgarii, a następnie dla Chorwacji. Starano się przybliżyć meandry polityki niemieckiej wobec dążeń do członkostwa w UE Turcji i Ukrainy. Poza zasięgiem obserwacji naukowej pozostały Albania, Macedonia, Czarnogóra, Serbia i Bośnia-Hercegowina, gdyż zaangażowanie RFN w proces zbliżania tych państw do struktur Unii Europejskiej uznać można za śladowy i państwa te nie odnotowały znaczących sukcesów w procesie przygotowania do akcesji. Koalicja chadecko-socjaldemokratyczna miała olbrzymie ambicje, aby nadać nowego impulsu Europejskiej Polityce Sąsiedztwa (EPS). Zjednoczone Niemcy, które w pierwszej połowie 2007 r. po raz trzeci sprawowały półroczną prezydencję w Unii Europejskiej, obok wspomnianego pierwszoplanowo traktowanego problemu reanimacji traktatu konstytucyjnego miały ambitny plan wypracowania nowych zasad polityki wschodniej UE. Sprowadzać się to miało do bliskiego powiązaniu krajów wchodzących w skład EPS ze strukturami unijnymi. W tej części pracy analizowano stosunek RFN do sztandarowych projektów wchodzących w szeroko rozumianą EPS, tzn. wobec francuskiej koncepcji Unii dla Śródziemnomorza, Partnerstwa Wschodniego i Partnerstwa dla Modernizacji. Starano się pokazać rolę, jaką odegrały rewolucje arabskie w Afryce Północnej w ogólnym fiasku EPS, a zwłaszcza nakreślić krytyczne stanowisko Niemiec wobec perspektywy akcji NATO w Libii, co wywołało falę nieprzychylnych komentarzy pod adresem Berlina w świecie zachodnim. Utworzenie II gabinetu A. Merkel w 2009 r. w koalicji z liberałami zbiegło się z nasileniem światowego kryzysu gospodarczego, który od jesieni 2008 r. poważnie zagroził stabilności strefy euro państw członkowskich Unii Europejskiej. Jest to z pewnością jeden z najważniejszych obszarów badawczych, na których skupiono uwagę. Z jednej strony starano się ukazać proces narastania kryzysu w strefie euro i ocenić niemieckie recepty bądź propozycje jego ograniczenia i zapobieżenia podobnym wydarzeniom w przyszłości. Nie ulega wątpliwości, że determinacja niemiecka w forsowaniu swoich rozwiązań na europejskiej scenie, spotkała się z bardzo zróżnicowanymi ocenami (Merkel jako „Frau Germania“, „Madame Non“). Ostatnim obszarem badawczym, który został poddany analizie, jest stopniowe umacnianie się RFN na pozycji lidera UE. Tutaj uwaga została skoncentrowana na zwiększeniu możliwości oddziaływania A. Merkel po 2009 r. na politykę europejską. W latach 2005-2009 silnie umocowana w koalicji rządowej SPD skutecznie hamowała niekorzystne dla siebie opcje i rozwiązania np. w polityce wschodniej RFN. Po 2009 r. w koalicji z liberałami, przy słabnącej pozycji Francji, a rosnącej w siłę gospodarki niemieckiej, otworzyły się perspektywy dla sprawowania przez Niemcy roli niekwestionowanego przywódcy w Unii Europejskiej. Miało to wpływ na aktywizację Niemiec, szczególnie w latach 2011-2013 w debacie na temat przyszłości integracji europejskiej (koncepcja mehr Europa), gdzie w Berlinie próbowano narzucić jej ton i kierunek, co z kolei wzbudziło olbrzymie dyskusje i kontrowersje w innych państwach członkowskich.After the takeover of power in Germany in 2005 by the ‘Great Coalition’ of the CDU/CSU-SPD motto of the government of Angela Merkel’s external policy has become a statement what was contained in the coalition agreement ‘to continue and new expressive accents’. It has been suggested in this way that the Germans especially in European politics will stick to the standards set out in the past by the chancellors Konrad Adenauer (1949-1963), Helmut Kohl (1982-1998) and Gerhard Schröder (1998-2005) but also reveal far more active in their chosen areas of European integration and much greater care about their own interests in the EU. It was easy to notice that the priorities of Germany's European policy of so-called first office Merkel belonged resuscitation of the constitutional treaty in whose preparation in 2002-2003 Germany involved a lot of manpower and resources. A special role here played by the German Presidency of the EU Council in the second half of 2007, which developed the concept of the new treaty (‘Reform’, ‘mini-treaty’, a ‘simplified treaty’), which later took the shape of the Treaty of Lisbon. The second important object of reaserch but no longer treated in a special way by Berlin as it was in the nineties of the XX century was analysis the involvement of Germany in the further process of enlargement of the European Union to new countries. The author intends to first focus on German support for Romania and Bulgaria and then to Croatia. Sequentially author tried to bring the intricacies of German policy towards the European aspirations of Turkey and Ukraine. Beyond the reach of its scientific observation remained Albania, Macedonia, Serbia and Bosnia-Herzegovina as the involvement of Germany in the process of convergence of these countries to the European Union can be considered negligible. Christian Democratic-Social Democratic coalition had huge ambitions to give new impetus to the European Neighbourhood Policy (ENP) and this reflected in one of the chapters. United Germany that in the first half of 2007 for the third time exercised six-month presidency of the European Union next to what was in the foreground or the problem resuscitation of the constitutional treaty had an ambitious plan to develop new rules for the EU's eastern policy. It was assumed that this would lead to a close association of countries included in the European Neighbourhood Policy with EU structures - to the French concept of the Union for the Mediterranean, the Eastern Partnership and the Partnership for Modernisation. It showed enormous role played by the Arab revolutions in North Africa and especially Germany's critical stance towards the prospects for the NATO action in Libya which have prompted unfavorable comments at Berlin in the Western world. The creation of the Second Office of Merkel in 2009 in a coalition with the Liberals coincided with the intensification of the global economic crisis that since the fall of 2008 seriously threatened the stability of the euro area Member States of the European Union. It is certainly one of the most important areas of research which focused on the author. On the one hand it showed the process of growing euro zone crisis and point to the German prescription or proposals to limit and prevent such occurrences in the future. There is no doubt that the German determination to push their solutions on the European stage has been very diverse Rankings (Merkel as "Frau Germania", or "Madame Non"). The last research area that has been analyzed is the strengthening of Germany as the EU leader. Here, the author was focused on increasing the potential of Merkel's influence after 2009 on European policy. In the years 2005-2009, the SPD (firmly anchored in the government coalition) successfully defended itself against unfavorable options and solutions, for example in the Eastern policy of the Federal Republic of Germany. After 2009, in coalition with the liberals and with the weakening position of France and the growing German economy, the prospects for Germany's role as the undisputed leader in the European Union much more increased. This had an impact on the activation of Germany, especially in 2011-2013 in the debate on the future of European integration