Przyszłość uniwersytetów w Europie: motywy dyskusji i ich polskie konteksty

Prezentowany tekst stawia sobie za cel krótką analizę najważniejszych motywów dyskusji toczących się w Europie i dotyczących przyszłości tradycyjnej instytucji uniwersytetu, które są istotne w kontekście polskim. Analiza ta stara się również pokazać, iż od kilkunastu lat rodzi się nowa pojęciowość, w ramach której w Europie prowadzi się debaty na temat uniwersytetu. Pojęciowość ta poddawana jest stałej rewizji i redefinicji zgodnie z potrzebami zarówno wspólnoty badaczy zajmujących się szkolnictwem wyższym, jak i wspólnoty ekspertów i polityków zajmujących się reformowaniem szkolnictwa wyższego. Chociaż wspólnoty te, i tworzona w ich ramach wiedza (higher education research z jednej, i higher education policy z drugiej strony), pozostają w dużej mierze rozłączne – to pola problemowe pozostają w dużej mierze wspólne, co powoduje posługiwanie się przez obie wspólnoty coraz bardziej zbliżoną pojęciowością. Prezentowane tu rozważania najpierw pokazują wielowymiarowość prowadzonych dyskusji – ich osadzenie na kilku poziomach i wzajemne przenikanie się (poziom ponadnarodowy, poziom krajowy, poziom badań naukowych i poziom ekspercki). Następnie z szeregu toczących się aktualnie w Europie dyskusji dokonujemy wyboru siedmiu motywów najważniejszych w polskim kontekście i proponujemy ich skrótową analizę. Wybrane przez nas motywy to równość dostępu do szkolnictwa wyższego i ekspansja systemów edukacyjnych, współfinansowanie studiów, finansowa niezależność uczelni, wyższe wykształcenie jako dobro prywatne i dobro publiczne, przedsiębiorczość uczelni, zmieniająca się dynamika prywatne/publiczne w szkolnictwie wyższym oraz regionalna misja uczelni