Kompromis przy Okrągłym Stole. Próba modelu

Celem artykułu jest konceptualizacja politycznego kompromisu zawartego przy Okrągłym Stole w Polsce w 1989 roku w świetle teorii władzy nie-Marksowskiego materializmu historycznego. Chociaż wspomniana teoria z powodzeniem wyjaśnia ewolucję systemu komunistycznego w Polsce, akurat nie oferuje dobrego wyjaśnienia tego fragmentu polskiej historii. Wynika to głównie z dwóch rzeczy. Po pierwsze wspomniana teoria jest materialistyczna co oznacza, że fundamentalne zmiany społeczne wyjaśniane są przez działania zbiorowych podmiotów: klasy ludowej i szarego aparatu władzy. Tymczasem autorami przemian 1989 były elity obu klas społecznych. Po drugie, zakładana teoria jest koncepcja antagonistyczną, co oznacza, że zmiana społeczna jest wyjaśniana poprzez odwołanie się do kategorii oporu społecznego i rewolucji.Tymczasem przełom 1989 roku został dokonany w następstwie kompromisu w warunkach relatywnego spokoju społecznego. W swoim artykule rozwijam zakładaną teorię władzy (wzbogacam ją między innymi o kategorię równowagi klasowej i elity ruchu obywatelskiego) tak aby mogła uchwycić wspomniane mechanizmu społecznego kompromisu i analizuję polityczny rozwój społeczeństwa polskiego w latach 1988-1991 w zaproponowanych przez siebie kategoriach.This article aims to conceptualize the political compromise made at the Round Table in 1989 Poland, in light of the theory of power in non-Marxian historical materialism. Although, the above-mentioned theory was successfully applied to the evolution of the communist system in Poland, it does not serve well as an explanation of this part of Polish history. There are two reasons for this state of affairs. First, the above-mentioned theory of power is a materialistic one. It means that all fundamental social changes are explained by the activity of ordinary citizens and rank and file members of the ruling class. Whereas, the authors of the Round Table agreement belonged to the elite of both classes. Second, non-Marxian historical materialism is a conflict theory which means that all fundamental social changes are introduced by mass revolutions and protests. Whereas, the political changes leading to the decline of communism were initiated by class compromises made in conditions of relative social peace. I will expand this theory in order to capture mechanisms of social compromise. Namely, I build the model of class balance which led to a choice in the adequate strategies by leaders of both classes (rulers and citizens). Finally, the political development of Poland during the years 1988–1991 will be analyzed in the light of the presented model of class compromise