Truth as poetics problem in Polish documentary film after 1989

Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej: Instytut Filologii Polskiej: Zakład Filmu i TelewizjiTytuł mojej dysertacji doktorskiej – Prawda jako problem poetyki w polskim filmie dokumentalnym po roku 1989 bezpośrednio koresponduje z artykułem Jerzego Ziomka Prawda jako problem poetyki. Studium to przynależy co prawda do dziedziny literatury, jednak w równym stopniu sprawdza się także w refleksji nad filmem dokumentalnym. W swojej pracy poruszałam się po głównych szlakach tematycznych dokumentalistów, które miały ścisły związek z przemianami sytuacji historycznej, ekonomicznej, kulturalnej i społecznej po roku 1989. Wśród autorów, którzy zmierzyli się z odkryciem prawdy historycznej, wyłuskałam tych, którzy obok niezwykłego skupienia, wrażliwości i pogłębionej obserwacji pokazali coś poza samym tematem. Bliżej przyjrzałam się twórcom, którzy odnaleźli klucz do historii poprzez zapis refleksji, dostrzeżenie tego, co znajduje się pod powierzchnią, co nie jest oczywiste. Nie mogło też zabraknąć poetyki skandalu i prowokacji, która stała się częstym wyborem reżyserów, wraz z pojawieniem się dokumentu na małym ekranie. Nowe standardy, według których dokument miał stać się wynikiem chłodnej kalkulacji i marketingowych zabiegów, przełożył się być może na zadowalający wskaźnik oglądalności, jednak w uważnym widzu pozostawił niedosyt. Nie wszyscy twórcy realizujący swoje projekty po roku 1989 poszli jednak tym tropem. Mistrzowie dokumentu pozostali wierni własnej twórczości i powinności, dyktowanej przez osobisty etos. Mają też swoich godnych następców.The topic of the following Ph.D. dissertation – Truth as poetics problem in Polish documentary film after 1989 corresponds directly to the article by Jerzy Ziomek Truth as poetics problem. Although the study belongs to the field of literature it also proves correct in reflection over documentary field. The main topic trails of documentary film makers directly connected with historical, economic, cultural and social changes after 1989 are handled. Among the authors who coped with historical truth discovery those who except for uncommon focus, sensibility and deepened observation have shown something more the topic itself were searched for. Creators who found the key to history through reflection record, perception of what is underneath, what is not obvious were looked into. The poetics of scandal and provocation so frequently chosen by the directors when documentary film started to appear on small screen could not be omitted. New standards which would make documentary film a result of reserved calculation and marketing endeavors helped to achieve satisfactory audience ratings, yet were insufficient for an attentive viewer. However not all creators producing their projects chose this lead after 1989. The masters of documentary film became faithful to their own creation and obligation dictated by personal ethos. They have their dignified followers