Kurgudaki Toplum: Toplumsal Olayların Edebi Figürler Üzerindeki Etkisi

Ted Ankara Koleji Vakfı Özel Lisesi Uluslarası Bakalorya programı Türkçe A dersi için hazırlanan bu çalışmada, Orhan Pamuk’un Sessiz Ev adlı romanındaki Cennethisar uzamında yaşayan bireyleri siyasi ve toplumsal yönden etkileyen olayların düzeyi; bireylerin farklı sınıfları, kişilikleri ve kuşak farklılıkları ele alınarak incelenmiştir. Bu tez, insan ilişkilerini ve etkileşimlerini göz önünde bulundurarak 1970’ten sonraki Türkiye’de yaşanan toplumsal olayların edebiyatımızdaki figürler üzerindeki yansımasını değerlendirmek amacını taşır. Bu amaca ulaşırken İkinci Dünya Savaşı sonrası politik bloklaşmanın ve 1968 düşünsel sürecinin Türkiye üzerindeki etkisinin hissedilmesi ve romandaki karakterlerin bu bağlamdaki özellikleri önemlidir. Yapıtın odağında olan Darvınoğlu ailesinin geçmişinin ve üç genç nesil figürünün hayatlarındaki değişimin 1 hafta içinde anlatımı da bu kısa tezde zaman ve kuşak başlıklarının kurulmasında etkili olmuştur. Böylece, dünyada yaşanan politik ve toplumsal olayların ülkemizdeki ve edebiyatımızdaki etkisinin büyük olduğu kanısına ulaşılmıştır. Bu tez çerçevesinde yaşanan siyasi ve toplumsal olaylar ve figürlerin bundan etkilenmeleri başlığı altında figürlerin toplumsal sınıf ayrımları, kişisel deneyim ve yaşanmışlıkları ve uzamın olaylar ve figürler ile ilişkili olarak farklı figürler üzerindeki etkisi alt başlıkları birbirlerine bağlanarak yapıttaki figürler yapıtın kurgusu üzerinden işlenmiştir. Bunun sonucunda ise farklı siyasi akımların figürleri etkilediğine; kimlik arayışlarının ve ilişkilerin ise bu olaylar aracılığıyla biçimlendiğine ulaşılmıştır. Figürlerin kişisel özellikleri ve sınıfsal konumlarının da yaşama bakış açılarını ve toplumsal olaylara bağlı olarak düşüncelerini de değiştirdiği tezine ulaşılmıştır. Bir başka tez çalışmasında da, toplumsal devinimlerin ve kentsel dönüşümün kuşakların arasında yarattığı değişim üzerinden gidilerek “kuşak çatışması” olgusu derinleştirilebilinir. Ayrıca, zaman olgusu derinleştirilerek karakterlerin zaman içerisindeki değişimleri kentsel dönüşüm ve sanayileşme bağlamında vurgulanabilir