KÜLTÜREL ÇEŞİTLİLİK İÇİNDE BİR UYUMSUZ

Buket Uzuner’in Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceralı-SU adlı yapıtında ele alınan asıl konu, yapıt içerisinde kültürel farklılıkların yansıtılmasında kullanılmakta olan sembollerin işlevleridir. Yapıttaki olay örgüsünü biçimlendiren, Şaman inancı, mezhepsel farklılıklar ve diğer dünya görüşlerinin yarattığı farklılıklardır. Ülkemizin olumsuz yönde değişen değer yargıları içerisinde yaşayan ancak bu değer yargılarına tutunmadan yaşayan metin figürleri, bu yapıtta “uyumsuz” ya da farklı olarak nitelendirilmeleriyle öne çıkmaktadır. Yazarın bu farklılığı, uyumsuzlukları figürleri üzerine yüklediği sembolik değerler aracılığıyla yansıttığı, olay örgüsünde çatışma yaratan durumları da gelenekler aracılığıyla sağlamamaktadır. Yapıtta çok fazla sembol kullanılmasına rağmen bu incelemede semboller, özel adları sayıların ve renklerin sembolik anlamları ile sınırlandırılmış ve bunların metindeki ana sorunsalla ilişkisi kurulmaya çalışılmıştır. Bu semboller yapıttaki merkez olay olan “kayıp odak figürün bulunması”na da yardımcı olmakta, anahtar işlevi görmektedir. Defne Kaman’ın bulunması yardım etmiş olan diğer etken ise Kutadgu Bilig ve Su Kitabı’ dır. Kutadgu Bilig’in yapıt içerisinde kullanılması, yazarın bu yapıt içerisinde metinlerarasılık yöntemine başvurduğunu göstermektedir. Zaman zaman kurgusal değil de didaktik bir yapıt olduğu düşüncesini uyandıran bu yapıtta sembollerin okurun zihninde yaratılmak istene şablonları belirginleştirme, okurun dünya görüşleri arasındaki farklılıkları ayırt edebilmesini sağlama amacına hizmet ettiği görülmüştür. Ayrıca kültürel farklılıkların zenginlik yaratmak kadar uyumsuzluklara da yol açabildiği bu nedenle ayakları üstünde duran, hümanist, Defne Kaman’ın içinde yaşadığı çevrede uyumsuz olarak nitelendirildiği de anlaşılmıştır