The female identities in Peyami Safa’s novel called Sözde Kızlar

Yavuz, Ayşe Duygu (Dogus Author)20. yüzyılın başında Osmanlı’da toplumsal cinsiyetin milliyetçi görüşlerle şekillendirilmesi söz konusudur. Bunun en açık örneklerini dönemin edebi üretiminde -bilhassa roman türünde yazılmış eserlerde- gözlemek mümkündür. Bu dönemde yazan ve millî edebiyat kanonu içinde öne çıkan yazarlardan biri de Peyami Safa’dır. Peyami Safa’nın Sözde Kızlar (1925) isimli romanı, milliyetçi ahlâkın kadın kimliğini inşa etme biçimini çözümlemede önemli veriler sunmaktadır. Bu çalışmada romandaki kadın kimliklerinin inşasında arzu ve bedenin rolünü incelemek amaçlanmıştır. Milliyetçi görüşlerin yer bulduğu kanonik metinlerde, genellikle toplumsal faydayı önemsemeyen kişisel hazları için yaşayan ötekileştirilmiş kadın kahramanların bedenlerinin ve cinselliklerinin teşhir edildiği göze çarpar. Ancak Sözde Kızlar romanında milliyetçi değerleri sahiplenen ideal kadının da eril arzunun nesneleştirmesinden nasibini aldığı bir anlatım mevcuttur. Buradan hareketle, bu çalışmada ilk olarak ideal kadının bedenselliğine temas edilmiştir. Aile ve memleketi önemseyen “iffet” timsali Mebrure’nin bedensel cazibesine dikkat çekilen pasajlar çözümlemiştir. Romanın Latin harfli Türkçe çevirisinden çıkarılmış olan bu pasajlar, millî kadın kimliğinin cinselliğinin gizlenmediğini düşündürmektedir. İkinci olarak ise milliyetçi söylemin ötekileştirdiği kadın temsillerinin nasıl betimlendiğine temas edilmiştir. Romandaki olumsuz kadın karakter Nevin’in Avrupa edebiyatındaki ölümcül kadın (femme fatale) modeli ile örtüşüp örtüşmeyeceği sorgulanmıştır. Romanda “sözde kızlar” adlandırması ile zikredilen ötekileştirilmiş diğer kadın tiplerinin gündelik yaşam pratiklerinin sunulma biçiminde milliyetçi bakışın oryantalizme evrildiği ortaya koyulmuştur. Son olarak ideal ile olumsuz arasında kalan kadın kimliğinin millî özüne dönmesinde hastalık metaforunun öne çıkarılması incelenmiştir.At the beginning of the 20th century, gender in the Ottoman Empire was shaped by nationalist views. The most obvious examples of this can be observed in the literary production of the period, especially in the novels. Peyami Safa also writes in this period, and becomes one of the prominent writers of the nationalist literature canon. Peyami Safa's novel Sözde Kızlar (1925) presents significant donnee for analzing how the nationalist morality constructs the women's identity. The aim of this study is to examine the role of desire and body in the construction of women's identities in this novel. In the canonical texts, where nationalist views take place, generally it is seen that the body of women who doesn’t have any social concerns but only cares about her individual gratification is exhibited. However, in the novel Sözde Kızlar, there is a narrative that the ideal woman who has nationalist values also got her share of the objectification of masculine desire. Thus, in this study primarily the corporealness of the ideal woman is mentioned. And from this point of view, the passages that highlighted the bodily attraction of Mebrure who cares about the family and the homeland as a “chastity” symbol are analizyed. These passages, which were excluded from the Latin script of the novel, make us to think the sexuality of the national female identity is not hidden. Secondly, it has been touched on how the representations of women who are marginalized by nationalist discourse can be described. It was also questioned whether the negative female character Nevin in the novel would match the “femme fatale” model in European literature. In addition to this, it has been revealed that the nationalist view has evolved into orientalism in the presentation of daily life practices of other marginalized women called “pseudo girls” in the novel. Finally, the highlighted disease metaphor has been examined as an instrument for helping the woman who is between ideal and the negative to return to the national essence