Anatomical characteristics and conservation status of endemic campanula betulifolia and c. choruhensis (campanulaceae)

Kuzey Yarıküre ve Akdeniz Bölgesi’nde doğal olarak yayılış gösteren ve dünyada 420’ye yakın türle temsil edilen Campanula L. cinsi, yurdumuzda yeni eklenen türlerle beraber, 136 takson ihtiva etmektedir. Taksonların yarıdan fazlası Türkiye için endemiktir. Bu çalışmada, oldukça yakın ilişkili iki endemik tür (C. betulifolia C.Koch ve C. choruhensis Kit Tan & Sorger) anatomik açıdan detaylı olarak incelenmiş ve IUCN risk kategorileri yeniden değerlendirilmiştir. Bitkisel materyaller, Artvin ili Yusufeli ilçesinden toplanmış ve herbaryum materyalleri hazırlanmıştır. Morfolojik incelemeler herbaryum örnekleri üzerinden, anatomik incelemeler ise %70’lik alkolde fikse edilen örnekler üzerinden yapılmıştır. El ile gövdeden enine, yapraklardan ise enine ve yüzeysel kesitler hazırlanmıştır. Anatomik incelemelerde, türler orta damar kalınlıkları, iletim demetleri uzunluk ve genişlikleri, lamina şekli ve kalınlıkları açısından karşılaştırılmış ve taban yapraklarının gövde yapraklarına göre belirgin farklılıklar gösterdiği görülmüştür. Yüzeysel kesitlerden türler arasındaki amfistomatik tip stomaların uzunlukları, indeksleri ve mm2’deki stoma sayıları karşılaştırılmıştır. Stoma uzunlukları C. choruhensis taban yaprağının adaksial yüzeylerinde en fazla, C. betulifolia’nın aynı yüzeyinde ise en azdır. mm2’deki stoma sayıları ve stoma indeksleri açısından C. choruhensis’te daha yüksek değerler tespit edilmiştir. Epidermis türlerin gövde ve taban yaprağının adaksial yüzeylerinde düz çeperli, abaksial yüzeylerinde ise dalgalı-kıvrımlıdır. Bu çalışmada, yakın ilişkili görülen iki endemik türün anatomik özellikleri ilk defa karşılaştırmalı olarak ortaya konmuştur.The genus Campanula L., naturally distributed in Northern hemisphere and Mediterranean Region and represented by almost 420 species in the World, comprises 136 taxa including recently recorded new species in our country. More than half of the taxa are endemic to Turkey. In this investigation, two closely relative and endemic species (C. betulifolia C.Koch and C. choruhensis Kit Tan & Sorger) were examined anatomically and IUCN risk categories were reevaluated. Plant samples were collected from Yusufeli district of Artvin province and Herbarium materials were prepared. Morphological observations were performed in herbarium samples, while anatomical examinations were made from fixated specimens in 70% alcohol. Transverse sections of stem and leaf, and paradermal sections of upper and lower epidermis of leaves were prepared manually. Thickness of midrib, lengths and widths of vascular bundles, shape and thickness of leaf lamina were compared between the species and important differences were observed in basal leaves from than cauline leaves of the species. From paradermal sections, amphistomatic type stomata’s lengths, indexes and number of stomata per mm2 were compared among the species. The biggest stomatal lengths were detected in the adaxial surfaces of basal leaves for C. choruhensis, while the smallest ones were observed in the same leaf surfaces of C. betulifolia. According to stomatal numbers per 1 mm2 and stomatal indexes, C. choruhensis has the highest values. Epidermal leaf surfaces are straight in adaxial surfaces of both basal and cauline leaves, whereas undulate-sinuous surfaces are present in abaxial surfaces. This study displays anatomical characteristic of two closely related endemic species here, for the first time