Begeleiding en ondersteuning van personen met een beperking

Door de opeenvolgende staatshervormingen, waarbij België evolueerde van een unitaire naar een federale staat, zijn in Vlaanderen de bevoegdheden rond personen met een beperking verdeeld over het federale, het Vlaamse en het gemeentelijke niveau. De federale overheid staat voornamelijk in voor het verstrekken van financiële steun (tegemoetkomingen) en andere steunmaatregelen (bv. sociale of fiscale compensaties, de financiële ondersteuning en compensatie via de Directie-Generaal Personen met een handicap [onderdeel van de federale overheidsdienst Sociale Zekerheid]). Op het Vlaamse niveau speelt vooral het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) een belangrijke rol in de (materiële) ondersteuning en zorg aan personen met een beperking. Op gemeentelijk vlak, tenslotte, zijn de lokale besturen onder andere bevoegd voor de formele indiening van de aanvragen voor tegemoetkomingen en parkeerkaarten. Sommige gemeenten bieden ook een mantelzorgpremie aan. Door deze verdeling van bevoegdheden voor personen met een beperking over de verschillende bestuursniveaus heen is het ook voor personen met een beperking en hun netwerk niet altijd eenvoudig om snel bij de juiste dienst aan te kloppen. Bovendien werken de verschillende overheden ook niet altijd samen, hanteren ze elk hun eigen definitie van handicap en hebben ze elk hun eigen administratieve procedures. In dit hoofdstuk bespreken we zowel de ondersteuning en zorg aan personen met een beperking zoals deze tot 2012 georganiseerd werd, als de conceptnota perspectief 2020 en de veranderingen die sindsdien doorgevoerd werden. We starten met een historisch overzicht, beginnend in 1876, met de oprichting van het Gemeentefonds en eindigend met het ontstaan van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH). De organisatie en werking van dit VAPH is onder invloed van het nieuwe ondersteuningsbeleid de afgelopen jaren sterk veranderd. In een volgend deel schetsen we dan ook eerst de ontstaansgronden van het nieuw ondersteuningsbeleid, om vervolgens uitgebreid in te gaan op de conceptnota Perspectief 2020 en de huidige werking van het VAPH. In een afsluitende paragraaf staan we tenslotte kort stil bij enkele opportuniteiten en uitdagingen van dit nieuwe ondersteuningsbeleid