Nucleair-geneeskundige therapieën: potentiële blootstelling voor derden. Dosisberekeningen als basisinformatie voor de herziening van maatregelen en leefregels

Dit rapport bevat een erratum d.d. 12-03-2019 op pagina 87 en 88 Voor de behandeling van bepaalde ziekten, zoals schildklierkanker, botkanker en prostaatkanker, worden radioactieve stoffen gebruikt. Jaarlijks krijgen in Nederland ongeveer drieduizend patiënten tijdens therapeutische behandelingen radioactief materiaal toegediend. Patiënten die een behandeling ondergaan, kunnen daardoor zelf een bron van straling worden waaraan mogelijk mensen in hun omgeving worden blootgesteld: niet alleen directe familieleden, maar ook verzorgers, vervoerders, mensen in een vliegtuig, enzovoort. Om te voorkomen dat omstanders aan een te hoge dosis worden blootgesteld, kunnen patiënten langer in het ziekenhuis worden opgenomen dan voor de behandeling strikt noodzakelijk is. Ook kunnen ze 'leefregels' mee naar huis krijgen over de duur van het contact en de afstand tot personen in hun omgeving. Om voorschriften voor deze behandelingen tot stand te kunnen brengen, zodat de behandeling veilig is voor de patiënt, werknemers en de naaste omgeving, moeten de risico's van deze behandelingen bekend zijn. Het RIVM heeft in dit onderzoek specifiek naar de risico's voor de naaste omgeving gekeken. In het onderzoek is berekend aan hoeveel radioactiviteit de naaste omgeving bij veelgebruikte therapieën worden blootgesteld als de patiënt het ziekenhuis direct na de behandeling mag verlaten en zich niet aan leefregels hoeft te houden. De resultaten van dit onderzoek geven hiermee een beeld van de maximale doses die de naaste omgeving kan ontvangen na de behandeling van een patiënt en kunnen nu als basisinformatie dienen om de richtlijn uit 2004 'Aanbevelingen: Het werken met therapeutische doses radionucliden' te herzien en om bestaande leefregels en maatregelen nog eens tegen het licht te houden. De huidige leefregels die patiënten mee naar huis krijgen, zijn nog niet toegespitst op nieuwere therapieën. In het onderzoek zijn diverse scenario's voor alledaagse situaties doorgerekend voor bijvoorbeeld de partner, kinderen, baby's in het bijzonder, en verzorgers. Hierbij is ook ingegaan op specifieke situaties waarin naasten aan de straling van de patiënt worden blootgesteld, zoals de hand van een verzorger die de patiënt voedt. Een ander voorbeeld waarbij naasten in contact kunnen komen met radioactief materiaal, is via druppels gemorste urine op het toilet