Stationsstraat 21, Baarle-Nassau (gemeente Baarle-Nassau): Een bureauonderzoek

ADC ArcheoProjecten heeft in april en mei 2018 een bureauonderzoek uitgevoerd naar de aanwezigheid van bekende en te verwachten archeologische waarden op de locatie Stationsstraat 21 in Baarle-Nassau, gemeente Baarle-Nassau. De aanleiding van het onderzoek is de voorgenomen sloop van de huidige bebouwing en aansluitend de nieuwbouw van een appartementencomplex met winkelruimte. Op basis van het bureauonderzoek is een gespecificeerde verwachting opgesteld. Hieruit volgt dat het plangebied landschappelijk gezien is gelegen op een dekzandplateau. Op grond van de relatief hoge ligging was het gebied reeds vroeg in gebruik voor bewoning, landbouw en andere menselijke activiteiten. Dit blijkt onder meer uit verschillende archeologische waarnemingen die in de omgeving van Baarle-Nassau zijn gedaan. In de top van de vroegpleistocene afzettingen en het dekzand dient dan ook rekening te worden gehouden met archeologische resten vanaf het Midden- Paleolithicum. Resten uit het Midden-Paleolithicum en het Mesolithicum kunnen bestaan uit restanten van kampementen van jager-verzamelaars en zullen zich manifesteren in de vorm van vuursteen- en houtskoolconcentraties en haardkuilen. Resten uit het Neolithicum, de Bronstijd, de IJzertijd en de Middeleeuwen kunnen gerelateerd zijn aan nederzettingsterreinen en kunnen zich manifesteren in de vorm van een cultuurlaag, een omgewerkte laag onder het plaggendek met daarin aardewerkscherven en houtskool, en grondsporen. Organische resten en bot zullen door de relatief droge en zure bodemomstandigheden slecht zijn geconserveerd. Eventuele grondsporen (uitgezonderd diepe paalsporen, waterputten et cetera) zullen zich tot een halve meter in de natuurlijke ondergrond (dekzand) bevinden. Omstreeks 1000 na Chr. ontwikkelde zich vanuit een krans van nederzettingen rond een tiendakker het huidige Baarle-Nassau. Op oude kaarten maakt het plangebied deel uit van een akkercomplex (‘Boschcovensche Akkers’) dat zich ten noorden en noordwesten van de kern uitstrekte. Gelet op het kaartbeeld zijn geen resten van bebouwing te verwachten, die samenhangen met het ontstaan van Baarle-Nassau. Aangenomen moet worden dat het plangebied pas vanaf 1935 bebouwd is geraakt. Op grond van het landgebruik en archeologische onderzoeken in de omgeving moet rekening worden gehouden met de aanwezigheid van een restant van een plaggendek. Het hierin aanwezige vondstmateriaal kan inzicht geven in de periode van het agrarisch grondgebruik. In beginsel komt de aanwezigheid van een plaggendek de gaafheid van eventuele vindplaatsen en de conservering van archeologische resten ten goede, omdat door afdekking met een plaggendek onderliggende archeologische resten buiten het bereik van latere grondbewerking zijn gebleven. Archeologische onderzoeken tonen echter aan dat op veel terreinen binnen de bebouwde kom van in Baarle- Nassau (waaronder de nabijgelegen locatie Stationsstraat-Roosakkerstraat) de bodem als gevolg van (sub)recente grondroerende activiteiten is verstoord tot in de top van het dekzand. Naar verwachting is ook in het plangebied de bodemopbouw bij het bouwrijp maken van het terrein en de aanleg van funderingen van het huidige pand, nutsvoorzieningen en ondergrondse brandstoftanks verstoord geraakt. De kans op de aanwezigheid van intacte archeologische resten wordt daarom klein geacht. ADC ArcheoProjecten adviseert om het plangebied vrij te geven voor de voorgenomen ontwikkeling. Het is echter nooit volledig uit te sluiten dat binnen het onderzochte gebied toch nog archeologische resten voorkomen. Het verdient daarom aanbeveling om de uitvoerder van het grondwerk te wijzen op de plicht archeologische vondsten te melden bij de bevoegde overheid, zoals aangegeven in artikel 5.10 van de Erfgoedwet. Wij wijzen erop dat de bevoegde overheid op basis van dit rapport een selectiebesluit neemt. De mogelijkheid bestaat dat dit selectiebesluit afwijkt van het door ons opgestelde advies