Plangebied Maximabrug in Alphen aan den Rijn, gemeente Alphen aan den Rijn; archeologisch onderzoek: een begeleiding

In opdracht van Aannemingsmaatschappij Van Gelder heeft RAAP Archeologisch Adviesbureau in de periode van februari 2015 t/m februari 2016 een archeologische begeleiding (protocol opgraven) uitgevoerd. De begeleiding was nodig in verband met herinrichting van het kruispunt Leidsche Schouw-Hoorn. De te begeleiden werkzaamheden bestonden uit de graafwerkzaamheden in het kader van de aanleg van de toekomstige weg, fietspad en de bijbehorende infrastructuur (als kabels en leidingen). Ook was het nodig enkele bomen die ter hoogte van het huidige fietspad stonden te verplanten. De werkzaamheden bestonden verder uit het afgraven van delen naast de bestaande wegen Leidsche Schouw en Hoorn. Dit was nodig voor het verbreden van de bestaande weg en het verleggen van het huidige fietspad. Aan de oostzijde van de watergang zijn een nieuwe weg en fietspad gerealiseerd. De bodemopbouw in het plangebied is vrij uniform en bestaat uit oever- en restgeulafzettingen van de Oude Rijn afgedekt door een ophogingspakket of een verstoord pakket. Verstoringen zijn door het hele plangebied aanwezig, waardoor de meeste vondsten niet in situ aangetroffen zijn. Het gehele plangebied is sterk verstoord. Over het gehele onderzochte gebied zijn archeologische resten aangetroffen, in de vorm van enkele grondsporen maar vooral wat betreft vondstmateriaal. De verschillende categorieën zijn gebruiksaardewerk, bouwkeramiek, glas, natuursteen en verbrand en onverbrand bot, zowel menselijk als dierlijk. In het te begeleiden deel is divers keramiek uit verschillende perioden van Late IJzertijd tot en met de Nieuwe tijd aangetroffen. Het is zowel gebruiksaardewerk als bouwmateriaal. De vondsten zijn voornamelijk afkomstig uit de bouwvoor, ophoogpakketten en oeverafzettingen en niet zozeer uit antropogene sporen. Over het gehele gebied genomen is geen nadruk te benoemen qua vondstendichtheid. Qua datering is er van oost naar west wel een verschuiving zichtbaar. In het oosten ligt de nadruk meer op jongere perioden (Late Middeleeuwen en met name Nieuwe tijd). De sporen en het vondstmateriaal lijken te wijzen op de resten van een erf uit deze periode. Naar het westen toe (vanaf put 13) komt beduidend meer ouder materiaal voor (Late IJzertijd - Vroege Middeleeuwen). Dit past in het beeld dat al was ontstaan op basis van eerder onderzoek, gepubliceerd in 1992. Op basis van deze vondsten en later onderzoek bestaat het vermoeden van de aanwezigheid van een Romeinse weg (vindplaats Hoorn 131). Het toentertijd aangetroffen hout duidt op een mogelijke brug- of wegconstructie (Aldred, e.a., 1992). Ook de grindjes aangetroffen in het oeverpakket tijdens deze begeleiding en eerder onderzoek (Porreij-Lyklema, 2013) wijzen in eenzelfde richting. Het gegeven dat er bij de putten 15, 17-19 zowel gecremeerd als onverbrand botmateriaal aangetroffen is, kan duiden op een grafveld. Grafvelden liggen in de Romeinse periode vaak langs wegen. Het gebied waarbinnen de werkzaamheden hebben plaatsgevonden is sterk geroerd. Deels komt dit door de eerdere wegconstructie. Bij de aanleg hiervan is op een groot aantal plaatsen grond afgegraven waarna het terrein weer is opgehoogd met zand (de aanwezige ophoogpakketten). Anderzijds geeft de grote variatie qua datering van vondstmateriaal binnen één context ook aan dat verschillende perioden door elkaar gemengd zijn. Hieruit kan geconcludeerd worden dat de Romeinse vondsten in dit geval niet meer in situ aangetroffen zijn. Met deze begeleiding is het onderzoek in het onderzoeksgebied en daarmee ook in het plangebied afgesloten. De resultaten wijzen er op dat in aangrenzende gebieden buiten het plangebied met behoudenswaardige resten rekening gehouden moet worden. Daarom wordt aanbevolen archeologisch onderzoek uit te voeren indien ontwikkelingsplannen voor aangrenzende gebieden worden voorgenomen